نام «يوم الحساب» به خاطر آن است كه تمام اعمال آدمى اعم از صغير و كبير، معنوى و مادى، جوارحى و جوانحى (بدنى و روحى) بدون استثناء در آن روز محاسبه مى شود. نام ديگر رستاخيز «يوم الدين» است؛ اصل واژه «دين» به معناى خضوع، انقياد و اطاعت است و اگر اين واژه بر معناى «جزا» اطلاق شده يا به خاطر آن است كه در مقابل آن بايد مطيع بود يا اينكه جزا مولود اطاعت است. در بعضى از روايات نيز به معناى روز حساب تفسير شده كه در حقيقت از قبيل ذكر علّت و اراده معلول است؛ زيرا حساب، مقدمه اى براى جزاست.

هر متاع يا پديده ‏اي در دنيا ترازوي خاص خود را دارد؛ مثلاً درجه حرارت يا برودت هوا با دستگاه مخصوصي اندازه‏ گيري مي شود. اعمال و عقاید و اخلاق انسان نيز در قيامت با ترازوي خاصي اندازه ‏گيري مي شود که «حق» نام دارد؛ «و الوزن يومئذٍ الحق» حق در يك كفه ترازو و اعمال و اخلاق و ... در طرف ديگر قرار مي گيرد تا مشخص شود چه عملي حق دارد و كدام، از حق بي‏ بهره است؛ آنان كه اعمالشان سنگين است اهل سعادتند و آنان كه اعمالشان سبك است از سعادت محرومند.