تمدن فعلی جهان، برایندی از تلاش ملل جهان در طول تاریخ است، که مسلّماً سهم اسلام در پیدایش و توسعه این تمدن، کمتر از سهم دیگر تمدن ها نیست. بر این اساس علوم و تمدن اسلامی از سه مسیر به غرب منتقل شد. 1- آمیزش مسلمانان با مسیحیان در اسپانیا، و ...، و آشنایی غرب با فرهنگ و تمدن اسلامی در طول جنگ های صلیبی. 2- ترجمه کتب عربی به زبان های اروپایی، یکی دیگر از راه های انتقال تمدن اسلامی به غرب بود. 3- تدریس و استفاده از کتب عربی که دانشمندان مسلمان آن ها را در مراکز علمی نوشته یا ترجمه کرده بودند.

با ظهور اسلام در حجاز و تربیت انسان های فرهیخته در مکتب معصومین(ع)، خورشید اسلام در فراسوی مرزهای جغرافیایی پرتو افکند که به تشکیل تمدن اسلامی انجامید. شهید «مطهری» در این باره می نویسد: «شگفت انگیز است نژاد عرب که در طول قرون متمادی، در حال خفتگی بسر می برد، ناگهان بیدار شد و با قدرتی شگرف دنیا را تهدید کرده و زیر و رو ساخت...». همچنین «گوستاو لوبون» می گوید: «بعضی ها عار دارند که اقرار کنند یک قوم کافر [مسلمانان] سبب شده اروپای مسیحی از حال توحّش و جهالت خارج گردد». و ... .

دانشمندان غربی، قرآن را کتابی اعجازآمیز و ذخائری از دانش برای بشریت توصیف کرده اند که مافوق استعداد باهوش ترین افراد بشر است. آنان اعتراف کرده اند که مردم اروپا همانند مسلمانان دانش خود را از قرآن گرفتند، علومی همانند ریاضیات، فلسفه و ... و سرانجام این کتاب محور افکار مردم دنیا خواهد شد.

مخالفت دانشمندان با دین، از زمانى آغاز شد که کلیسا با ترویج خرافات در دین مسیح(ع)، بر سراسر اروپا حکومت مى کرد و از طرفى چون انتشار حقایق علمى با منافع شخصى پاپ در تضاد بود، کلیسا به شدّت با گسترش علم مخالفت می کرد. در این شرایط، با ظهور نهضت هاى علمى، روشنفکرانى که از عقاید خرافى خسته شده بودند و همچنین آزادی خواهان، به مبارزه با دین پرداختند. گروهى از آنان به منظور کسب قدرت و گروه دیگر به خاطر گسترش علوم طبیعى و جلوگیرى از انتشار خرافات کلیسا، به مخالفت با دین پرداختند.

کم کردن اعتبار دین مسیح بواسطه عملکرد سوء اربابان کلیسا در دوران حاکمیت و آمیختگی دیدگاه های رهبران کلیسا با هواهای نفسانی عامل طرح این نظریه شد و بازتاب نظریه سیاسی لیبرالیسم در پلورالیسم به سبب شخصی شدن دین، اسباب شکوفایی پلورالیسم دینی را فراهم ساخت. از سویی ارتباط مردم جهان با یکدیگر و تفاهم ادیان، مبارزه با الحاد و بی دینی، افول معنویت در غرب و جلوگیری از خونریزی بین ادیان، و... از عوامل دیگر شکل گیری پلورالیسم دینی می باشد.

در تعریف «مدرنیسم» گفته شده؛ اصطلاح «مدرن» از ریشه لاتین اقتباس گردیده است. این واژه در ساختار اصلی خود به مفهوم «به روز بودن» و یا «در جریان بودن» است. لذا بیانگر تمایزی است که پدیده های مدرن نسبت به امور کهنه و قدیمی یا امور به وقوع پیوسته در دوران گذشته دارد. همچنین «مدرنیسم» به طور مشخص، به اندیشه عقلانی معاصر و تمدن جدیدی که در ابتدای قرن بیستم در اروپا و آمریکای شمالی روی کار آمد نیز اشاره دارد.

مسیحیت دارای سه فرقه «ارتدوکس»، «کاتولیک» و «پروتستان» می باشد. کلیساى ارتدوکس در یونان و روسیّه، و کلیساى کاتولیک روم اقتدارش بیشتر در اروپا و آمریکاست. این دو کلیسا در اصل عقیده موافق اند؛ ولى جدایی کلیساهاى لاتینى زبان مغرب و کلیساهاى یونانى و سریانى زبان مشرق از زمانی شروع شد که پاپ هاى روم خواستند بر تمام کلیساهاى جهان مسلّط گردند و اسقف هاى مشرق سرباز زدند .
فرقه پروتستان نیز در اعتراض به روش پاپ ها، ثروت اندوزى و فروش «مغفرت نامه» و ایجاد مزاحمت ها و محدودیّتها براى مردم به وجود آمد.

میرزا ابوالفضل گلپایگانی، نویسنده کتاب «فرائد» - به عنوان یکی از مهمترین کتابهای نظری و استدلالی بهائیان - در سال 1260هجری در گلپایگان به دنیا آمد و در 27 سالگی بهایی شد. نخست از سوی حسینعلی بهاء و پس از او از سوی عباس افندی موظف به تالیف کتابهایی استدلالی درباره بهائیت شد. عباس افندی برای تبلیغ بهائیت در کشورهای غربی از او کمک گرفت و او نیز سفرهایی به مصر، آمریکا، اروپا، سوریه و... داشت و سرانجام در سال 1322 در 76 سالگی در مصر درگذشت.

اعتقاد به مصلح جهانی و از بین رفتن ستم، اعتقادی است عمومی که ریشه در فطرت انسان و دعوت پیامبران دارد. اعتقاد به چنین باوری  حتی میان قبائلی از سرخپوستان نیز نقل شده و تاریخ آمریکا و اروپا شاهد ظهور مدعیان و نهضتهایی به این عنوان بوده است.

احکام اسلام از جمله وظیفه نماز و روزه، اختصاص به محیط معیّنى ندارد و در همه مناطق قابل اجراست، از این رو فقها در کتاب هاى فقهى خود، به تبیین نماز و روزه در مناطق قطبی پرداخته اند. مثلا، مرحوم آیت الله سیّد محمّد کاظم یزدى، در کتاب «عروة الوثقى» می نویسد: «چنین اشخاصى موظّفند نماز و روزه خود را بر طبق مناطق معتدله انجام دهند».