واژه «مستضعف» در قرآن و روایات در دو معنا استعمال شده: 1- کسانی که از نظر معیشت در تنگنا قرار دارند. قرآن می فرماید: «ما اراده كرده ايم تا به مستضعفان زمين نعمت بخشيم». 2- کسانی که از نظر دینی در فشارند، همانند مسلمانان مكه كه توانايى هجرت نداشتند و مشركان به آنها اجازه نمى دادند مراسم دينى خود را آزادانه انجام دهند. گاه اين واژه در روايات معناى سومى نيز دارد و آن كسى است كه توانايى بر تحقيق از حقّ و شناخت آن را ندارد. به فرموده امام باقر(ع): «مستضعف كسى است كه راهى بر شناخت كفر و ايمان ندارد».

این سوره که از سوره هاى «مکّى» است، از کسانى سخن مى گوید که تمام همّ خود را متوجه جمع مال کرده و تمام ارزش هاى وجودى انسان را در آن خلاصه مى کنند و نسبت به کسانى که دستشان از آن خالى است، به دیده حقارت مى نگرند و آنها را به باد استهزا مى گیرند؛ و در پایان سوره، از سرنوشت دردناک آنها سخن مى گوید.