«انگيزه ها» سه نوعند: 1- انگيزه هاى پنداری؛ که محدود، موقّت و فاقد عمق و ريشه اند؛ چرا كه از جهل و تعصّب مايه مى گيرند و به محض پيدايش مختصرى آگاهى از اثر مى افتند. 2- انگيزه هاى مادّى؛ این انگیزه ها بدلیل اینكه از يك واقعيّت عينى مايه مى گيرند، نسبت به انگیزه های پنداری اثر بيشتری دارند، امّا با اين حال عميق نيستند. 3- انگيزه هاى معنوی؛ که قويترين انگيزه هاست و انسان حتی حاضر می شود برای نیل بدان بذل مال، جان و آبرو کند.

مرحوم حاج ميرزا جواد آقا ملکی تبريزى در رساله «لقاء اللّه» براى پيمودن اين راه طولانى برنامه اى را پيشنهاد مى كند:
1 ـ تصميم و نيّت براى پيمودن اين راه است. 2 ـ توبه صحيح از گذشته. 3 ـ برگرفتن توشه راه است. 4 ـ بهره گيرى از تازيانه سلوك. 5 ـ در آستانه تحوّل. 6 ـ در آستانه سر منزل مقصود.

منظور از«لقاء اللّه» در قرآن، به معنى «حضور در صحنه قیامت» مى باشد، و یا به معنى شهود باطنى و قلبى است، که گوئى خدا را با چشم دل در برابر خود مشاهده مى کند، به طورى که هیچ گونه شک و تردیدى براى او باقى نمى ماند. ین حالت، ممکن است بر اثر پاکى، تقوا، عبادت و تهذیب نفس در این دنیا براى گروهى پیدا شود، هم چنان که امام علی(ع) می فرماید: «چشم هاى ظاهر هرگز او را مشاهده نکنند، بلکه قلب ها به وسیله نور ایمان او را درک مى نمایند». این حالت شهود باطنى در دنیا برای بعضی و در قیامت براى همگان پیدا مى شود.

کسى که سوره حاقه را بخواند، خداوند حساب او را در قیامت آسان مى کند و قرائت آن در فرائض و نوافل، نشانه ایمان به خدا و رسول او است، و کسى که آن را بخواند، دینش محفوظ مى ماند تا به لقاء اللّه بپیوندد.

تعبیر به «لقاء اللّه» در قرآن، به معنى «حضور در صحنه قیامت» مى باشد، بدیهى است منظور از ملاقات خداوند، ملاقات حسى نیست، زیرا خدا جسم نیست که با چشم ظاهر دیده شود، بلکه منظور، مشاهده آثار قدرت او در قیامت است. هم چنین گروهى از مفسران گفته اند «لقاء اللّه» یک نوع شهود باطنى است که بر اثر تقوا و تهذیب نفس در این دنیا براى گروهى پیدا می شود. اما شهود باطنى در قیامت، براى همگان پیدا مى شود؛ چرا که آثار عظمت و قدرت خدا در آنجا آن چنان آشکار است که هر کوردلى ایمان قطعى پیدا مى کند.

انسان از نقطه عدم به راه افتاده و در سایه تهذیب نفس و رعایت تقوای الهی به سوى لقاء اللّه پيش مى رود. در آيات قرآن تعبيراتى همچون «اِنّالِلّه وَاِنّا اِليه راجعون»، «اِنَّ اِلى رَبِّك الرُّجعى»، «صراط العزيز الحميد»، «الصّراط الْمُستقيم»، «سبيل اللّه» و «لِيَصُدُّوا عن سبيل اللّه» اشاره به اين ديدگاه است. در روايات اسلامى نيز سخن از برگرفتن زاد و توشه از اين دنيا براى سفر آخرت[یعنی سلوک الی الله] شده است. در خطبه 157 مى خوانيم: «در اين ايّام فانى براى ايّام باقى زاد و توشه برگيريد!».