اسلام حق سیادت و سلطه مستقل و بالذات را برای خداوند ثابت می داند، لذا حاکم در حکومت اسلام، باید با اذن پروردگار باشد. این عقیده مطابق ادله عقلی و نقلی است، مانند: حق الطاعه، که یکی از اقسام توحید افعالی است. بر این اساس اطاعت بالذات، تنها از آن خدا است و اطاعت دیگران در طول اطاعت او می باشد. از این رو قرآن می فرماید: «هیچ رسولی نفرستادیم مگر آن که به اذن الهی از او اطاعت کنند». از سویی پیامبر(ص) نیز در سیره خود، امامت و جانشینی بعد از خود را به مردم واگذار نکرده، بلکه امری الهی می داند ...

«ولایت عامه» به اين معنا است كه در ميان مردم در هر عصر و زمانی از طرف خدا پيشوايى لازم است؛ خواه پیامبر باشد يا نباشد؛ اما «ولایت خاصه» این است كه بعد از پيامبر(ص) كسى عهده دار اين منصب مهم الهي باشد.

بنابر نقل طبری در کتاب الولایه، حضرت رسول در روز غدیر مردم را به پیمان بستن با حضرت علی و نقل ماجرای برگزیده شدن او به پیشوایی دیگر مسلمانان و تبریک به علی برای معین شدن به این منصب الهی فرا خواند. مردم نیز چنین کردند و جزو اولین کسانی که به علی تبریک گفتند ابوبکر، عمر، عثمان، طلحه، زبیر و دیگر مهاجرین و انصار بودند و این بیعت تا سه روز ادامه داشت.

دو ديدگاه درباره «امامت» وجود دارد. اهل سنت آن را از فروع دين و اماميه از اصول دين شمرده‌اند. شیعه، امامت را يك منصب الهى می داند كه از سوى خدا تعيين مي‌شود و از شرايط اصلى آن، عصمت است. البته اماميه، مخالفان خود را در اين موضوع كافر نمی داند و تمام فرق اسلامی را مسلمان مى شمرد، هر چند عقيده آنها را در مسأله «امامت» نمى پذيرد.