ممكن است كسي به حسب ظاهر بتواند خودش را شبیه امام زمان(عج) کند؛ ولى علائم ظهور به همراه معجزات حضرت، حقیقت را روشن خواهد کرد؛ زیرا وجود امام و قابلیت تشخیص دادن او مقتضاى لطف خداوند است و به طور حتم خداوند كارى خواهد كرد كه وجود حضرت در عصر ظهور بر كسى مشتبه نشود.

درست است كه وجود امام لطف است؛ اما در هر زمان بيش از يك امام نبايد باشد؛ چون امام حق سلطه داشته و مى تواند اعمال تصرف كند و اين با فرض تعدد منجر به فساد عالم خواهد شد. علاوه بر اینکه وجود امام لطف خداوند است و در تحقق این لطف احتياج به افراد متعدد در هر منطقه نيست؛ بلکه آنچه در هر منطقه به آن نياز است وجود عالم به دين است.

شیعه عصمت را لطفى از جانب خدا می داندکه فرد را با این که دارای عقل و شهوت است و قادر به انجام خطاست، از آن باز مى‌دارد. سخن امام علی(ع) عین این تعریف است. ایشان ابتدا فرمود: «خود را برتر از آن که اشتباه کنم و از آن ایمن باشم نمى‏ دانم». وبلافاصله براى دفع توهم نفى عصمت، فرمود: «مگر اینکه خدا مرا در برابر خویشتن خویشم کفایت کند که او بیش از خودم قلمرو هستیم را مالک است». این ایراد اهل سنت مثل این است که صدر آیه «قل إنّما أنا بشر مثلکم» را بخوانند و ذیل آیه: «یوحی إلیّ» را کنار بگذارند.

قرآن، درباره دعاي مؤمنان در سرزمين منا مي فرمايد: «رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ». اينان در طلب حسنات و خوبيهاي دنيا و آخرت هستند. اگر انسان خواست به خيري برسد، نبايد پيشنهاد بدهد كه خدايا فلان چيز را بده؛ چون در بسياري از موارد خداوند براي آزمايش همان را عطا مي كند كه به زبان شخص جاري شده است. از اين رو بهترين پيشنهاد و دعا اين است كه انسان، فضل پروردگار را طلب كند. لطف و خير او را طلب كند و بگويد: حسنات دنيا و آخرت را به من عطا كن.

در نهج البلاغه تأكيد شده كه هدف خداوند از انجام كارها نه كمبود او در قدرت است و نه ترس از حوادث آينده، نه شبيه و نظيرى دارد كه جاى او را بگيرد و نه همتايى كه در برابر او فزون طلبى كند و نه ضدّ و مانعى كه بر سر راه او بنشيند و قصد نابودى او را داشته باشد. آرى هدف آفرينش اين نبوده كه خداوند «سودى» كند؛ بلكه هدف اين بوده است كه بر بندگان «جودى» كند. لذا امام علي(ع) در جواب این سوال می فرماید: «همه اشيا و انسانها مخلوق او هستند و در سايه لطفش پرورش مى يابند و بندگانى خاضع اند».

با توجه به اينكه ما معتقديم هنوز مجهولات فراوانى داريم كه علم و عقل ما قادر به پرده برداشتن از روى آنها نشده چه مانعى دارد «پنهان بودنِ امام زمان(عج) از نظرها» هم يكى از اسرار افعال الهى باشد كه هنوز علّت آن براى ما روشن نشده است؟! البته پس از اقامه دلايل قطعى بر لزوم وجود امام در هر عصر و زمان و اينكه زمين هرگز از وجود «حجت و نماينده خدا» خالى نيست و اينكه اصل وجود «امام» لطفى از جانب خداست و تصرف او لطف ديگرى مى باشد ديگر كشف اسرار و فلسفه آن ضرورى نيست.

شیخ مفید مى فرماید: «عصمت لطفى است که خداوند متعال در حقّ مکلّفى انجام مى دهد که، وقوع معصیت و ترک طاعت از او ممتنع مى گردد، با وجود قدرت بر این دو». قاضى بیضاوى شافعى مى گوید: «عصمت ملکه اى نفسانى است که مانع از فسق و فجور مى شود و متوقف بر علم به عواقب گناهان و مناقب طاعات است».