روایات فراوانی درباره بداء و تغییر مقدرات در پرتو رفتار انسان وارد شده، مثلا یکی از موارد بداء دعاست و استجابت دعا به معنی تغییر تقدیر الهی است؛ لذا در آیات و روایات تأکید زیادی بر دعا شده و برخی صحابه مثل عمر و ابن مسعود در دعایی از خدا می خواستند که نام آنها را از زمره گنهکاران محو کند، یا در مورد رزق و عمر انسانها آمده: «لا یَزِیدُ الْعُمْرَ اِلاَّ الْبِرُّ وَ لاَ یَرُدُّ الْقَدَرَ اِلاَّ الدُّعاءُ...» و «اَلْاِسْتِغْفارُ یَزِیدُ فِی الرِّزْقِ...».

بداء در لغت به دو معناست: یکی آشکار شدن و وضوح، و دیگری رأی تازه ای پیدا کردن. اما بداء در اصطلاح، به معنی تغییر سرنوشت و تقدیر الهی در مورد انسان بر اثر اعمال پسندیده و یا ناپسند او می باشد. مخالفان بداء آن را به معنای لغوی گرفته اند و به همین جهت، انتساب آن را به خداوند محال می دانند. در حالی که موافقان بداء، تعریف اصطلاحی را در نظر گرفته اند که نزد مخالفان نیز مورد قبول واقع شده است؛ زیرا آنها نیز تأثیر دعا، صله رحم و سایر اعمال نیک در رفع مقدرات و قضا و قدر الهی و تغییر آنها را می پذیرند.

فقیهان اهل سنت دو دسته مى باشند: 1- اصحاب رأى که افزون بر قرآن و سنت، از عقل نیز پیروی مى کنند، که در رأس آنها ابو حنیفه قراردارد. 2- اهل الحدیث که عقل و علم کلام را به طور مطلق انکار کرده و تنها بر ظواهر قرآن و حدیث تکیه مى کنند، و در رأس آنها مالک بن انس و احمد بن حنبل قرار دارند. احمد بن حنبل معتقد است؛ حوادث جهان، قضا و قدر الهى است و افعال انسان همگی به تقدیر خداست. هم چنین خلافت و امامت تا روز قیامت از آن قریش دانسته و به رؤیت خدا با چشم، جواز تکلیف مالایطاق، و ... باور دارند.