عجله و شتابزدگى به اين معنا است كه انسان، پيش از فراهم شدن مقدمات انجام كار، اقدام به انجام آن كند. كارى كه نتيجه آن چيزى جز شكست يا انجام ناقص نخواهد بود. اين بدان مى ماند كه انسان ميوه را پيش از رسيدن و قابل استفاده شدن از درخت بچيند؛ كارى كه نتيجه اش ضايع شدن ميوه يا كم شدن فايده آن است.

نقطه مقابل «عجله» و شتابزدگى، «تأنّى»، صبر، خويشتن دارى، تحمّل، حوصله، طمأنينه و وقار است. البته «عجله» را نبايد با «سرعت» كه بار مثبت دارد، اشتباه گرفت.

«عجله و شتابزدگى» به عنوان يك خوى زشت و ناپسند كه در اعمال انسان به صورت هاى گوناگون آشكار مى شود، به اين معنى است كه انسان، پيش از فراهم شدن مقدمات انجام كار، اقدام به انجام آن كند، كارى كه نتيجه آن چيزى جز شكست يا انجام ناقص نخواهد بود. مانند این که انسان ميوه را پيش از رسيدن و قابل استفاده شدن از درخت بچيند؛ كارى كه نتيجه اش ضايع شدن ميوه يا كم شدن فايده آن است.

به فرموده امیرمومنان(ع) پرهيزكاران در زلزله ها و حوادثِ مضطرب كننده زندگى، با وقار و آرام اند. آنها همچون كوه هاى سنگين و سر به فلك كشيده در برابر تندبادها و حركت هاى تند روزگار، مقاوم ايستاده اند. این پایداری آنها بدلیل پیروی شان از حق است؛ چرا که از بين حق و باطل آنچه ماندنى و هميشگى است حق است. امام صادق(ع) نیز یکی از زیباترین خصلت های مردان را اُبهت و وقاری که موجب ترس کسی نشود دانسته اند.

خنده اولیاء الهی تبسّم است و هرگز صدایشان به قهقه بلند نمی شود. سیره پیامبران نیز تبسّم بوده است و این نشانه وقار آنها می باشد. پیامبر(ص) از خنده بلند نهی می کردند و آن را نشانه غفلت از قیامت می دانستند.

در روایات آمده است که خندیدن زیاد: 1. موجب حقارت انسان در قيامت مى شود. 2. موجب دل مردگی مى شود. 3. ايمان را محو می کند. 4. اعتماد دوست و همنشين انسان را نسبت به انسان كم می کند. 5. هيبت و وقار انسان را از بین می برد. 6. موجب گريه در قيامت می شود.

پيامبر اكرم(ص) براي مؤمن هشت نشانه برشمردند: مؤمن كسي است كه در مقابل طوفان‌هاى حوادث با وقار است، در برابر بلاها صبور و در حال آرامش شكرگذار است و به روزى خدا قانع و در برابر دشمن به عدالت رفتار مي كند و چيزي را به دوستان خود تحميل نمي كند و خودش را به زحمت مى‌اندازد تا مردم از دست او در آسايش باشند.

ابن حجر مى نويسد: امام حسن(ع)، آقايى کريم، بردبار، زاهد، داراى سکينه و وقار و حشمت، اهل جود و مورد مدح و ستايش بود. ذهبى مى نويسد: او آقاى جوانان بهشت، ابومحمّد، قرشى، هاشمى، مدنى و شهيد است، او بزرگوار، تنومند، اهل خير، بسيار ديندار، با ورع، داراى حشمت و جاه، و شأنى بزرگ بود. ابن صبّاغ مى نويسد: او در مسجد الرسول(ص) مى نشست و مردم به دور او جمع مى شدند، چنان سخن مى گفت که عطش سؤال کننده را سيراب کرده، و حجت هاى مجادله کنندگان راقطع مى نمود...

اهمّيّت «صَمْت» (سكوت) و آثار و ثمرات آن در روايات اسلامى بازتاب بسيار گسترده اى دارد، از جمله آثار مورد اشاره در روایات عبارت است از: 1ـ سكوت در تعميق تفكّر و استوارى عقل مؤثر است. 2- از مهمترين عبادات سكوت است. 3- پرگویی، از عوامل قساوت قلب است. 4- سكوت نه تنها از اسباب علم و دانش است، بلكه راهنما به سوى هر خير و نيكى است. 4- سكوت سبب نجات از بسيارى از گناهان مى شود و در نتيجه كليد ورود در بهشت است. 5- يكى از آثار مثبت سكوت، آراسته شدن به زيور وقار است.

آنچه درباره اهمّيّت سكوت و آثار سازنده و مثبت آن در آیات و روایات ذکر شده، به اين معنى نيست كه سخن گفتن همه جا نكوهيده و مذموم باشد، بلکه هدف، باز داشتن از پرگويى و سخنان لغو و بيهوده است وگرنه در بسيارى از موارد، سخن گفتن، واجب و سكوت، حرام است. در سوره الرّحمن بعد از آفرينش انسان، نعمت بيان بزرگترين نعمت شمرده شده است. بسيارى از عبادات بزرگ مانند نماز، به وسيله زبان انجام مى شود، و جنبه هاى مثبت سخن گفتن فزونتر از جنبه هاى منفى آن است.