«التبیان فی تفسیرالقرآن» از نخستین تفاسیر کامل شیعه به شمار می رود که علاوه بر روایات، از ادله عقلی نیز بهره فراوان برده است. این کتاب توسط شیخ ابوجعفر محمد بن حسن طوسی (385 ق 460 ق) تالیف شده است. شیخ طوسی در این کتاب با بهره‌گیری از مقدمات تفسیر و همه دانش‌هایی که در فهم آیات قرآن به نوعی دخیل هستند به طور کاملاً جامع به تفسیر آیات الهی پرداخته است. از این رو تفسیرالتبیان همه فنون و علوم صرف، نحو، لغت، معانی، بیان، بدیع، حدیث، فقه، تاریخ، و کلام را در بر دارد.
ابوجعفر محمد بن حسن بن علی طوسی، معروف به شیخ طوسی و ملقب به «شیخ الطائفه» (385 ـ 460 ق) یکی از ارکان مهم مذهب شیعه در زمینه های مختلف علمی مثل حدیث، تاریخ، فقه، کلام، رجال، و تفسیر به شمار می رود. او در طوس متولد شد و پس از رشد در آن دیار در سن بیست و سه سالگی (یعنی در سال 408ق) برای ارتقای دانش خود و استفاده از محضر اساتید برجسته زمان خود به بغداد سفر کرد. شیخ طوسی پس از گرفتاری‌ها و فتنه های بغداد به نجف اشرف رفت و در نجف اشرف حوزه علمیه ای تاسیس نمود که بزرگترین حوزه علمیه در میان شیعیان گردید و در جوار حرم امام الموحدین علی بن ابی طالب(ع) در گذشت.
قالَ الباقر عليه السّلام :
بَلا فى اِثْنَيْنِ مِنْ اَصْحابِهِ قالَ: فَلمّا مَرَّبِها تَرَقْرَقَتْ عَيْناهُ لِلْبُکاءِ ثُمَّ قالَ: هذا مَناخُ رِکابِهِمْ وَ هذا مُلْقى رِحالِهِمْ وَهيهُنا تُهْراقُ دِماؤُهُمْ، طوبى لَکِ مِنْ تُرْبَةٍ عَلَيْکِ تُهْراقُ دِماءُ الاحِبَّةِ.
بحارالانوار، ج 44، ص 258