آذربایجان منطقه ای است که در سال 20 هجری تحت حاکمیت اسلام قرار داشت و شامل مناطق تبریز، خوی، ارومیه و اردبیل و مناطقی از گیلان و مازندران می شد، سرزمینی سرسبز با چشمه هایی پر آب، به گونه ای که معاويه سالانه سى هزار هزار درهم از آن سرزمین خراج دريافت مى کرد که نشان از برکات گسترده آن منطقه داشت.
امام علی(ع) در نامه ای به اشعث بن قيس فرماندار آذربايجان ضمن نصایحی در ارتباط با مسئولیت او می فرماید: «فرماندارى تو وسيله آب و نان نيست، بلكه امانتى است در گردنت و تو از سوى مافوق خود تحت مراقبت هستى». آنگاه در بيان وظايف يك فرماندار مى فرمايد: «حق ندارى درباره رعيّت استبداد به خرج دهى»؛ سپس درباره بيت المال مى فرمايد: «بخشى از اموال الهی در دست تو است و تو بايد آن را حفظ كنى تا به دست من برسانى» و حضرت در پايان به او اطمينان مى دهد كه اگر در مسير صحيح گام بر دارد، در امنيت خواهد بود.
ناصر الدین ابوسعید عبد الله بن عمر بن محمد بن على بیضاوى شیرازى شافعى (م 685 ق) یکى از مفسران و متکلمان برجسته اهل سنت بود که به دلیل نوشتن تفسیر انوار التنزیل شهرت فراوان یافته است. او در بیضاى شیراز دیده به جهان گشود، در همانجا رشد یافت و سپس به منطقه آذربایجان مهاجرت کرده و در تبریز دیده از جهان فروبست. او قاضى القضات منطقه شیراز و در عین حال به عنوان دانشمند برجسته آذربایجان نیز شناخته مى شد و در همانجا کرسى درس و استادى خود را دایر کرد و او را استاد بزرگ آذربایجان و علامه آن دیار لقب دادند. نامى از اساتید بیضاوى در کتاب‌های تراجم و تاریخ به میان نیامده است؛ اما از شاگردان او مى توان به قطب الدین شیرازى و فخر الدین احمد جاربردى اشاره کرد. او در مذهب فقهى پیرو فقه شافعى بود و در عقاید خود به مسلک اشعرى گرایش و پایبندى داشت.
قالَ الرّضا عليه السّلام :
يا دِعْبِلُ! اُحِبُّ اَنْ تُنْشِدَنى شِعْراً فَاِنَّ هذِهِ الا يّامَ اَيّامُ حُزْنٍ کانتْ عَلَينا اَهْلِ الْبَيْتِ عليهم السّلام .
اى دعبل ! دوست دارم که برايم شعرى بسرايى و بخوانى ، چرا که اين روزها (ايام عاشورا) روز اندوه و غمى است که بر ما خاندان رفته است .
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 567