جمع 10 مطلب

«ناهمخوانی ضمير و مرجع» نشانه غير وحيانی بودن قرآن!

در قرآن مواردی يافت می‌ شود كه ضمير با مرجع خود تناسب ندارد؛ آیا این نشانه غير وحيانی بودن قرآن نیست؟!

برخى پنداشته‌اند كه ضمایر برخی آیات با مرجعشان همخوانى ندارد و این را نشانه غیر وحیانی بودن قرآن دانسته اند؛ در حالی كه تمام این موارد بر اساس قواعد ادبیات عرب آمده و هیچ اشكالی بر قرآن وارد نیست.

تقابل عقل و وحی!

از سویی کتب آسمانی ما را به عقل گرایی و خردورزی دعوت می نمایند و از سوی دیگر ما باید تمام آموزه های این کتب را تعبدا بپذیریم هرچند در ظاهر با عقلانیت سازگار نباشند! آیا این نوعی رفتار متناقض نیست؟

اینکه وحی و عقل مخالف هم باشند مصداق خارجی ندارد؛ زیرا اگر وحی قطعی الصدور باشد و دلالت آن هم قطعی باشد، عقل اعتبار وحی قطعی را برهانی کرده و مخالف آن حکم نمی کند، خصوصا وقتی می داند مبدا وحی، خداوند علیم است که در حریم علم او جهل راه ندارد و قلمرو درک عقل محدود است. اما اگر وحی قطعی الصدور نباشد یا دلالت آن ظنی باشد، در این صورت حکم قطعی عقل حجت است و بر حکم ظنی شرع مقدم است. ضمن اینکه سرچشمه عقل و وحی خداوند است و همانطور که بین آیات قرآن تعارضی نیست بین عقل و وحی هم تعارضی نمی باشد.

اشکال آلوسى به شأن نزول آیه ولایت

آیا ادعاى آلوسى مبنى بر اینکه آیه ولایت در خصوص على(علیه السلام) نازل نشده صحیح است؟

آلوسی اعتقاد دارد آیه ولایت در خصوص على نازل نشده، بلکه درباره مهاجران و انصار که على هم جزء آنهاست نازل گردیده است؛ به دلیل اینکه ساختار واژه (الذین) جمع است. پاسخ: گویا او فراموش کرده است که اگر حکمى ابتدا به صورتى مطرح شود که تک تک افراد را شامل شود آنگاه با آوردن قید و نشانه اى فرد مورد نظر را مشخّص کند، اثرش رساتر و قویتر از حکمى خواهد بود که مستقیماً متوجّه فرد شود. و این روش، روشى ناشناخته و غیر معمول در قرآن نیست و مثال‌های فراوانی دارد، مثل «الذین قال لهم الناس» و... .

چرایی آوردن واژه «اولی الامر» با صیغه جمع

اگر منظور از «اولی الامر» امام معصوم(علیه السلام) است، چرا به صيغه جمع آمده است؟

درست است كه پيامبر(ص) در هر زمان يك جانشين معصوم داشته و امام معصوم(ع) در هر زمان يك نفر است، ولى با توجه به عموميت آيه نسبت به تمام زمان ها، اشكالي ندارد كه وجود امام متعدد باشد و از واژه جمع استفاده شود و اين كار در زبان عرب مرسوم است.

تعارض شأن نزول آيه مباهله با ضمائر جمع در «انفسنا» و «نسائنا» و «ابنائنا»!

اگر آيه مباهله در شأن اهل بيت(ع) نازل شده است چرا ضمائر در «انفسنا» و «نسائنا» و «ابنائنا» به صورت جمع آمده است؟

عده‌اي گفته اند كلمات «ابنائنا»، «انفسنا»، «نساءنا» جمعند و بر يك يا دو نفر اطلاق نمي‌شوند؟ پاسخ اينکه اولا: پيغمبر(ص)، تنها امام على(ع) و حضرت فاطمه(س) و دو فرزندشان را به مباهله برد. ثانیا: در قرآن و غیر آن اطلاق صيغه جمع بر مفرد يا تثنيه زیاد دیده شده است. ضمن اینکه بسيار مى شود كه به هنگام تنظيم يك قرارداد، حكم به صورت كلى و به صيغه جمع آورده مى شود تا بر همه مصاديق منطبق گردد؛ ولى در مرحله اجرا، ممكن است مصداق منحصر به يك فرد باشد و اين انحصار در مصداق، منافات با كلى بودن مسئله ندارد.

تعریف «پلورالیسم» در لغت و اصطلاح

«پلورالیسم» در لغت و در اصطلاح به چه معناست؟

«پلورالیسم» از واژه «پلورال» گرفته شده که در لغت به معنی تعدد و تکثر است. اما «پلورالیسم» در اصطلاح  دارای معانی متعدّد و گوناگونی است که شایع ترین معنی آن تعدّد و تکثر ادیان حق می باشد. از این رو «پلورالیسم» را باید آیین کثرت گرایی نامید، که بین معانی لغوی و اصطلاحی آن نوعی مناسبت وجود دارد.

علّت خواندن نمازهای پنجگانه، در سه وقت

چرا نمازهای پنجگانه را در سه وقت می خوانیم؟ چرا ما نماز «ظهر و عصر» و یا «مغرب و عشا» را یکجا و در یک وقت به جا مى آوریم، در صورتى که هر یک از این نمازها براى خود وقت خاصّى دارد و پیشوایان بزرگ اسلام هر کدام را در وقت خود ـ یعنى نمازهاى پنجگانه را در پنج وقت ـ مى گزاردند؟

در اینکه اقامه نماز در پنج وقت و اداى هر نماز در وقت فضیلت خود شیوه پیامبر و پیشوایان دیگر و عموم مسلمانان صدر اسلام بوده و آنان غالباً پنج نماز را در پنج وقت مى خواندند. اما تفریق و فاصله افکندن میان نمازها واجب است یا این که امرى است مستحبّ و انسان در فعل و ترک آن مختار است. دانشمندان شیعه به پیروى از روایاتى که از معصومین(ع) رسیده، و به پیروى از ظواهر آیات قرآن، تفریق میان نمازها را مستحبّ و افضل دانسته اند، اما در عین حال مى توان این مستحبّ را ترک نمود.

اشکالات وارده بر تفسیر شیعه از آیه «اولو الأمر»

اگر این تفسیر را بپذیریم که منظور از «أولواالأمر» امامان معصومند، چه اشکالاتى بر آن وارد است؟

سه اشکال بر این تفسیر وارد شده. الف: این تفسیر با کلمه «أُولُوا» که به معنى جمع است سازگار نیست؛ زیرا امام معصوم در هر زمان یک نفر بیش نیست. ب: امام معصوم در زمان پیامبر(ص) وجود نداشته؛ در این صورت چگونه فرمان به اطاعت از وى داده شده است. ج: اگر منظور امامان معصوم است، پس چرا در ذیل آیه سخنى از اولوا الامر به میان نیامده و مرجع حل اختلاف تنها خدا (قرآن) و پیامبر(سنت) معرفى شده است؟

استعمال صیغه جمع در مفرد در قرآن

آیا لفظ جمع در مفرد استعمال مى شود؟

در آیه «مباهله» (آیه 61سوره «آل عمران»)، در آیه 173  این سوره، در آیه 52 سوره «مائده»، در آیه اول سوره «ممتحنه»، آیه 8 سوره «منافقون» و آیات 215 و 274 سوره «بقره»، تعبیراتى دیده مى شود که عموماً به صورت جمع است، ولى طبق آنچه در شأن نزول آنها آمده، منظور از آن یک فرد بوده است. این تعبیرات، یا به خاطر این است که اهمیت و موقعیت آن فرد و نقش مؤثرى که در این کار داشته روشن شود. و یا به خاطر آن است که حکم در شکل کلّى عرضه شود، اگر چه مصداق آن منحصر به یک فرد بوده باشد.

جمع میان دو نماز در منابع اهل سنت

آیا جمع بین دو نماز در منابع اهل سنت وارد شده است؟

فقهاى اهل تسنّن غالباً ـ جز عدّه کمى ـ انجام نماز را در پنج وقت واجب مى شمرند و تنها، در سفر یا در مواقع بارانى جمع میان دو نماز را جایز می دانند. در حالی که در منابع معروف، مانند؛ صحیح مسلم، بخارى، و... حدود سى روایت درباره جمع میان نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا بدون سفر، باران و یا خوف و ضرر نقل شده است. این روایات عمدتاً به پنج راوى معروف بر مى گردد: ابن عبّاس، جابر بن عبدالله انصارى، ابوایّوب انصارى، عبدالله بن عمر، ابوهریره.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

الإيثارُ غايةُ الإحسانِ

ايثار، اوج نيکوکارى است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22