خداوند این خاصیت را در «تکرار عمل غلط» قرار داده که انسان تدریجاً به آن خو مى گیرد و حس تشخیص او دگرگون مى شود. يعني هنگامي كه انسان كاري را به طور مكرر انجام دهد، كم كم قبح و زشتي آن در نظرش از بين مي رود. چنین وضعیتی در ادبیات قرآنی «تزیین اعمال» نامیده می شود و جالب این است که اگر در دو آیه نقل شده در ابتدای بحث این موضوع به خدا نسبت داده شده، در 8 مورد از آیات دیگر از قرآن به شیطان و در ده مورد به صورت فعل مجهول آمده است و اگر درست بيانديشيم همه بيانگر يک واقعيت است.
اما اينكه به خدا نسبت داده شده است به خاطر آن است كه او «مسبب الاسباب» در عالم هستى است و هر موجودى که تاثيرى دارد به خدا منتهى مى شود و اگر به شيطان يا هواى نفس نسبت داده شود به خاطر اين است كه عامل نزديك و بدون واسطه آنها هستند. و اگر گاه به صورت فعل مجهول آمده اشاره به اين است كه طبيعت عمل‏ چنين اقتضا مى كند.

گاهی سوال می شود که چرا زن نمی تواند به مقام «مرجعیت» برسد؟ و آنان چه چیز از مردان کمتر دارند؟ در پاسخ به این سوال گفته می شود: اولاً: «مرجعیت» عامه مسلمین احتیاج به رفت و آمد و دید و بازدیدهایی دارد که با شاکله و شئونات زن سازگاری ندارد. ثانیاً: «مرجعیت» امانت است، اما «فقاهت» ملکه است، و زن می تواند به مقام «فقاهت» برسد و دارای این ملکه شود، اما به جهت مصالحی «مرجعیت» عموم به او واگذار نمی شود. زیرا «مرجعیت» امانتی سخت و خطیر است.

زنبورهای عسل داراى زندگى بسیار منظم توأم با برنامه ریزى و تقسیم مسئولیت هستند. شهر آنها از پاکترین، منظمترین و پرکارترین شهرها است، شهرى که بیکار و فقیر ندارد و از تمدن درخشانى برخوردار است. «مترلینگ» دانشمند زیست شناس درباره نظام عجیبى که بر شهر آنها حکمفرماست می گوید: «ما نمی دانیم این قوانین در کجا وضع می شود فقط همین را می دانیم که این مانند غریزه پرندگان و یا تقلیدی کورکورانه نیست». ولی ما با توجه به راهنمایى قرآن، بسیار خوب درک مى کنیم که خداوند به زنبورعسل الهام می کند.

عدالت، ملکه اى است که در طىّ تمرین ها و تلاش هاى مستمر و دراز مدت در انسان پدید مى آید، تا انسان به سطح بالایى از آن صفت برسد که در وجود او ریشه بدواند و به آسانى زایل نشود. در واقع عدالت ملکه اى نفسانى یا خشیتى الهى است که در دل انسان جا مى گیرد و او را از گناه باز مى دارد و اگر یک بار هم قواى حیوانى بر او چیره شود، فورى توبه مى کند. با توجه به این واقعیت در ملکه عدالت، چگونه مى توان نظریه عدالت صحابه را برای کسانى پذیرفت که مدت کوتاهی پیامبر(ص) را دیده اند؟

علم سرچشمه قدرت، دانايى و توانايى است. در سوره «نمل» آنجا که به ماجرای حضرت سلیمان(ع) و ملکه سبأ اشاره شده، پس از آن که حضرت سلیمان(ع) امر به حاضر کردن تخت ملکه سبأ می نماید، دو نفر برای انجام این فرمان اعلام آمادگی کردند، در اینجا خداوند قدرت کسی را که از علم و دانش کتاب بهره مند بود، بیشتر از دیگری می داند.

قصه حضرت يوسف(ع) تبلور مقام «عفّت» است. زيبايي غيرقابل وصف يوسف(ع) و دلباختگي ملكه و ديگر زنان مصر، راه را براي آلودگي گناه باز نمود؛ اما لطف خاص خداوند به كمك يوسف(ع) آمد. نكته مهم اين است كه گاه يك لحظه حساس سرنوشت‌ انسان را تا آخر عمر رقم مي زند. يك ساعت هوس بازي ممكن بود به قيمت جان و افتادن از مقام نبوت تمام شود. کما اینکه ابن سيرين به خاطر مبارزه با نفس به علم تعبير خواب دست يافت، اما «برصيصاي عابد» به گناه آلوده شد و سبب کافر مردن خود شد.