به گواهي تاریخ، قرآن از روز نخست مورد عنايت همگان به ويژه مسلمانان بوده و پيامبر(ص) شخصا محافظ قرآن بود و پيوسته دستور حفظ و ضبط آن را مى دادند. لذا بسیاری به عنوان «حافظان قرآن» منزلت مهمّى يافتند. علاوه بر توده مردم، دانشمندان اسلامى نیز به اين كتاب توجه داشتند، و دانش هاى بسيارى از قرآن نشأت گرفته است. «كاشف الغطاء» می گوید: «روايات نقيصه به روشنى مردود شناخته شده، به ويژه رواياتى كه ثلث قرآن را افتاده می دانند، ... چگونه ممكن است چنين شده باشد؛ در حالى كه مسلمانان فوق العاده در حفاظت و حراست و ضبط آيات و حروف آن كوشا بوده اند؟».

علماى اسلام قائل به «عدم تحریف قرآن» بوده می گویند: 1. تاریخ گواهی می دهد که قرآن مورد عنايت همگان به ويژه مسلمانان بوده و پيامبر(ص) شخصا محافظ قرآن بود و پيوسته دستور حفظ، ثبت و ضبط آن را مى دادند. 2. شرط پذيرفتن قرآن، ضرورت تواتر آن است و همین شاهدی بر عدم تحریف آن است. 3. علماء اعجاز قرآن را بزرگترين دليل بر ردّ شبهه تحريف می دانند. 4. يكى از روشن ترين دلايل سلامت قرآن، ضمانتى است كه خداوند عهده دار شده تا قرآن را از گزند آفات مصون بدارد. 5. شيعه اماميه به پيروى از معصومین(ع) معتقدند قرآن همواره از هرگونه تحريف مصون و محفوظ بوده است.

پاسخ اين است كه: زبان وحى به ويژه قرآن، بر حسب موضوع سخن، مختلف است كه اجمالا بر چهار بخش تقسيم مي شود: 1. احكام و تكاليف. 2. اَمْثال و حِكَم. 3. سخن از سراي غيب. 4. معارف و اصول شناخت. در گزاره هاى كتب آسمانى درباره مفاهيم غيبى، از استعاره و تشبيه و مجاز و كنايه استفاده شده تا به گونه تقريبى و از باب تشبيه نامحسوس به محسوس گزارش كنند. اين شيوه متعارفى است كه در اين گونه تشبيه ها، به تقريب بسنده شده و بيان يا درك تحقيقى ـ با اين وصف ـ امكان پذير نيست.

در تعارض ميان «نزول قرآن در شب قدر» با «نزول تدريجى»، آراء مختلفی وجود دارد: 1. آغاز نزول «قرآن» در «شب قدر» است. بيشتر محققين اين رأى را برگزيده اند. 2. در شب قدر هر سال، آن اندازه از «قرآن» كه نياز سال بود يك جا بر پيامبر(ص) نازل مى شد، سپس همان آيات تدريجا در ضمن سال، بر حسب مناسبت ها و پيش آمدها نازل مى گرديد. 3. مقصود از «أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ» انزل في شأنه يا في فضله القرآن است. 4. بيشتر آيات قرآن در ماه رمضان نازل شده است. 5. «قرآن» دو نزول داشته است: دفعى و تدريجى. در شب قدر همه «قرآن» يك جا بر پيامبر اكرم(ص) نازل شده، سپس در طول مدت نبوّت دوباره به تدريج نازل گرديده است. عمده نظر اول و نظر پنجم است.

بر اساس روایات، سه معيار در تقسیم سوره ها به «مکّي» يا «مدني» وجود دارد: 1. معيار زمان؛ که ملاك هجرت پيامبر(ص) از مكّه به مدينه است. 2. معيار مكان: هر چه در مكّه و پيرامون آن نازل شده مكّي است و هر چه در مدينه و پيرامون آن نازل گرديده مدني است. 3. معيار خطاب: هر سوره كه خطاب به مشركان باشد مكّي و هر سوره اى كه خطاب به مؤمنان باشد، مدني است. البته به خاطر جامع و مانع نبودن این ملاکها به سراغ علائم تشخيص ديگري مي رويم مانند: نصّ و خبر؛ علائم ظاهرى؛ علائم محتوايى و معنوى.

«مستشرقین» در ارتباط با مکّي و مدني بودن سوره ها، چند شبهه طرح كرده اند: 1. شيوه سُوَر مكّي، شدّت و پرخاش گرانه است اما سُوَر مدني مسالمت آميز است. 2. آيه ها و سُوَر مكّي كوتاه و آيه ها و سُوَر مدني بلندند. 3. در سُوَر مكّي از تشريع خبرى نيست؛ اما در سُوَر مدني هست. 4. در سُوَر مكّي، برهان و استدلال به چشم نمى خورد؛ ولى در سُوَر مدني وجود دارد و ... که به این شبهات پاسخ هایی داده شده است ...

خطبه غرّا و کم نظیر فدکیه، از هفت بخش تشکیل مى شود؛ 1- بیان توحید و صفات و اسماء الهی 2- مقام والاى پیامبر(ص) 3- اهمیّت قرآن مجید و عمق تعلیمات اسلام 4- معرفى خویش و خدمات پدرش 5- شرح رویدادهاى بعد از رحلت پیامبر(ص) و افشاء تلاش منافقین در محو اسلام 6- اعتراض به غصب فدک و پاسخ به بهانه های واهی ایشان7- اتمام حجت از انصار و اصحاب و استمداد از ایشان.

با بررسي آيات الهي روشن مي شود که لعن شدگان در قرآن عبارتند از: کفار، کتمان کنندگان آيات الهي، دروغ گويان، اصحاب سبت، مؤمنين به جبت و طاغوت، قاتل انسان مؤمن، ابليس،  پيمان شکنان بني اسرائيل، بنده طاغوت، يهود، دوزخيان، ظالمين، منافقين، قوم عاد، نقص کنندگان پيمان الهي، تهمت زنندگان به زنان پاک دامن، آزار دهندگان خدا و رسول(ص)، گمراه کنندگان، کساني که سوء ظن به خدا دارند، شجره ملعونه و ...

در قرآن در موارد متعدد كلمه «مرض» به معناي «مرض روحي» در مورد منافقين اطلاق شده است. يكجا در سوره «بقره» درباره منافقين اطلاق مريض شده است. در جاي ديگر خطاب به همسران پيامبر مي فرمايد: «نبايد به نرمي سخن بگوييد؛ چراكه اين كار باعث تحريك افراد مريض مي شود». در جاي ديگر به كساني كه برای زنانی که شب از مسجد بيرون مي آمدند مزاحمت ایجاد می کردند، عنوان مريض اطلاق شده است.

در جوامعى كه افراد فاسد و مفسد باشند، تا زمانى كه قدرت بر مبارزه آشكار در خود ببينند مبارزه مى كنند؛ ولى وقتي شكست بخورند، لباس نفاق به تن كرده و به صورت جمعيّت هاى زيرزمينى در مى آيند و اهداف شوم خود را از اين طريق ادامه مى دهند. ويژگى اصلى منافقان، داشتن شخصيت دوگانه است. دوگانگى در ظاهر و باطن و گفتار و رفتار. آنها در جلسات خصوصى و عمومى، خود را اصلاح طلب مى خوانند؛ در حالى كه مفسدان واقعى اند، خود را عاقل و هوشيار و ديگران را ابله و نادان مى دانند؛ در حالى كه واقعاً ابلهانى شيطان صفتند. آنها شريك دزد و دوست قافله، رفيق مردم و عامل بيگانه، غمخوار كشور و عامل استعمارند.