مجالس عزاى امام حسین(ع) مهد تحوّل روحى و مرکز تربیت و تزکیه نفس است. سوگواران در این مجالس با الگو قراردادن آن حضرت، زمینه تطبیق اعمال و رفتار خویش را با سیره عملى آن حضرت فراهم مى سازند، و چه بسا اشخاص گمراهى با تنبّه در این مجالس،  تصمیم بر ترک گناه گرفته، و راه نجات را پیدا مى کنند.

اسماعیلیان در بحث معاد اندیشه فلوطین را گرفته اما به دنبال مخالفت با برخی از مباحث آن، اندیشه جدیدی را بنا نهادند. در نگاه آنان، در ابتدا نفس ناطقه، بالقوه محض است و سپس با کسب از معلم روحانى که همانا انبیاء و اولیاء الهى هستند، استعداد استفاده از نیروى معنوى را پیدا می کند، امام نیز علوم توحید و معاد را در نفس انسانِ مستعد تعلیم می دهد، و او را براى حضور در عالم بالا آماده مى سازد. نفس ناطقه به خاطر خصلتى که خداوند به او داده و از آثار عقول است، مثل عقول، باقى است و فنا در آن راه ندارد... .

فلاسفه قدیم به افلاک بطلمیوسی که از عقول الهام می گیرند قائل بودند و می گفتند: عقول جزئیه و نفوس انسانی از عقل دهم یا فعال کسب فیض می کنند و روح پیامبر(ص) به خاطر رابطه زیادش با عقل فعال می تواند معلومات را از آن بگیرد و قوه خیالیه بسیار قوی او مى تواند صورت هاى محسوسه مناسبى به آن صور کلیه که از عقل فعال دریافت داشته، بدهد. اما این نظریه باطل است؛ زیرا اولا مقدمات آن اثبات نشده، ثانیا با آیات قرآن که وحی را یک نوع ارتباط با خدا از طریق الهام یا به واسطه فرشته وحی بیان کرده، ناسازگار است.

«امامت» به معنى تحقق بخشیدن به برنامه هاى دینى اعم از حکومت، اجراى حدود و احکام خدا، اجراى عدالت اجتماعى و همچنین تربیت و پرورش نفوس در«ظاهر» و«باطن» است. این مقام، از مقام«رسالت» و«نبوت» بالاتر است؛ زیرا «نبوت» و«رسالت» تنها ابلاغ فرمان و بشارت و انذار است، اما در«امامت» همه اینها وجود دارد به اضافه«اجراى احکام» و«تربیت نفوس از نظر ظاهر و باطن».

آیات آغاز سوره تکویر، بیانگر نشانه هائى از قیامت و دگرگونى هاى عظیم در پایان این جهان، و آغاز رستاخیز است؛ در ادامه سخن از عظمت قرآن، آورنده آن و تأثیرش در نفوس انسانى است.

از آیات قرآن استفاده می شود که بعضى از معجزات، کار انبیاء و به فرمان خدا است و بعضى دیگر کار خداوند است؛ ولی هر دو سرانجام به اراده الهى باز مى گردد؛ و هیچ گونه منافاتى با اصل توحید ندارد.