بسيارى از سوء ظن هاى غير اختيارى، يا در ابتدا مقدمات اختيارى دارد يا در ادامه راه؛ مثلا همنشينى با افراد فاسد مو جب سوء ظن به نیکوکاران می شود، بنابراين بر انسان لازم است از همنشينى با بدان بپرهيزد تا حالت سوء ظنش برطرف گردد، و اين يك امر اختيارى است. و اگر بدون مقدمات اختيارى چنين گمانى براى انسان پيدا شد، باید احتمالات صحيح را مد نظر قرار دهد تا سوء ظنش برطرف شود. رسول خدا(ص) مى فرماید: «براى [توجيه اعمال] برادر مسلمانت عذرى جستجو كن و اگر عذرى نيافتى باز هم كوشش كن عذرى بيابى».