موفّق بن احمد بن محمّد مکّى، خطیب خوارزم، و استاد ناصر بن عبدالله مغربى، در سال 484 چشم به جهان گشود. وى دانش عربى را از زمخشرى فرا گرفت. او مردى ادیب و فاضل بود که با فقه و ادب، آشنا بود. خوارزمى مصنّفات محمّد بن حسن را از عمر بن محمّد بن احمد نسفى روایت کرده است. وى در سال 568 در گذشت.
موفّق بن احمد مکّى خوارزمى، مشهور به خطیب خوارزمى، از ابوالحمراء نقل کرده است که رسول خدا(ص) فرمود: «هر که مى خواهد دانش آدم و فهم نوح و زهد یحیى بن زکریّا و توانمندى موسى بن عمران را ببیند، على بن ابى طالب(ص) را بنگرد».
خطيب خوارزمى در سروده اش به غدير اشاره کرده و گفته: «... حدیث براءة وغدیر خمّ*ورایة خیبر فصل الخطاب...»؛ (... حديث برائت و غدير خم و رايت (پرچم)جنگ خيبر، پايان دهنده همه سخنان است، مَثَل اين دو مانند هارون و موسى است و اين تمثيلى است که پيامبر فرمودند).
خوارزمى، حافظ ابومؤیّد و ابومحمّد موفّق بن احمد بن ابوسعید اسحاق بن مؤیّد مکّى حنفى، معروف به اخطب خوارزم است. او فقيه، حافظ، محدِّث، خطيب، آشنا به سيره و تاريخ ، اديب و شاعر بود. وي خطبه ها و اشعار مدوّنى دارد. هفت کتاب وى مشهور شده از جمله کتاب فضائل امير المؤمنين(ع) که اين کتاب را بسيارى از ائمه حديث از مؤلّف روايت کرده اند. وي حدود سال 484 متولّد شده، و در سال 568 وفات کرده است.
روایاتی در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت وجود دارد که بیانگر استدلال حضرت علی به این آیه برای اثبات حقانیت خویش است از جمله روایتی که در تفسیر صافی درباره استدلال امام به این آیه نزد ابوبکر نقل شده است. همچنین نقل شان نزول این آیه توسط خود حضرت به منزله استدلال حضرت به این آیات به حساب مى آید؛ گذشته از اینکه سایر ائمه نیز به این آیات برای اثبات ولایت حضرت علی و ولایت خود استناد می کرده اند.
جمعی از علماى اهل سنت حدیث «علىٌّ مع الحق» را در کتاب های خود نقل کرده اند؛ چنان که خطیب بغدادى به سندش از ابى ثابت مولى ابى ذر نقل مى کند که می گوید: بر امّ سلمه وارد شدم، دیدم مشغول گریه است و مى گوید از پیامبر(ص) شنیدم که مى فرمود: «على با حق و حق با على است و این دو از هم جدا نمى شوند تا روز قیامت در کنار حوض بر من وارد شوند». هم چنین ابن قتیبه از محمد بن ابوبکر نقل مى کند که بر خواهرم عایشه وارد شدم و به او گفتم: آیا از پیامبر(ص) نشنیدى که مى فرمود: «على مع الحق و الحقّ مع على»، پس چرا بر ضد او خروج کرده و با او قتال نمودى؟».
عمرو عاص در پاسخ به نامه معاویه که از او برای جنگ صفین یاری خواسته بود، نسبت هایی که معاویه به حضرت علی داده بود را ناروا دانست و فضائل حضرت علی(ع) از جمله حدیث غدیر را به معاویه یادآور شد.
خطیب خوارزمى حنفى در کتاب «مناقب» نامه معاویه به عمرو عاص را که در آن وى را به یاریش در جنگ صفّین ترغیب کرده، آورده است و سپس جواب نامه عمرو به معاویه را ذکر کرده است.
قالَ الرّضا عليه السّلام :
يا دِعْبِلُ! اُحِبُّ اَنْ تُنْشِدَنى شِعْراً فَاِنَّ هذِهِ الا يّامَ اَيّامُ حُزْنٍ کانتْ عَلَينا اَهْلِ الْبَيْتِ عليهم السّلام .
اى دعبل ! دوست دارم که برايم شعرى بسرايى و بخوانى ، چرا که اين روزها (ايام عاشورا) روز اندوه و غمى است که بر ما خاندان رفته است .
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 567