امام علي(ع) درباره «ناپايدارى دنيا» با هشدار به بندگان خدا، مي فرمايد: «روزگار بر بازماندگان، آن سان مى گذرد كه بر پيشينيان گذشت! آنچه از زندگى دنيا گذشته باز نمى گردد و آنچه در آن هستيم جاودان نمى ماند، آخرين كارِ اين جهان، مثل نخستين كارِ اوست؛ امورش شبيه يكديگر و نشانه هايش روشن و آشكار است، گويا ساعتِ [پايان زندگى] شما را با سرعت به پيش مى راند؛ همان طور كه ساربان شترانِ سبكبار را! آن كس كه به غير خود پردازد و از خود غافل شود، در تاريكى ها سرگردان و در مهلكه ها گرفتار مى شود، شياطين او را در طغيانش به پيش مى رانند و اعمالِ بدش را در نظرش جلوه مى دهند! بهشت، سرمنزلِ پيشتازان، و آتشِ دوزخ، پايانِ كارِ تقصيركاران است».

امام علي(ع) در بيان فجایع حکومت بنی امیّه می فرماید: «آنها همچنان به حكومت خود ادامه مى دهند تا آنجا كه حرامى را باقى نگذارند؛ مگر اين كه حلال بشمارند. در این حكومت خودكامه، كار به قدرى سخت مى شود كه مردم همچون برده اى هستند كه به يارى اربابشان بر مى خيزند؛ در حضور، ناگزير از اطاعت و در غياب، از آنها بدگويى مى كنند و خانه و خيمه اى باقى نمى ماند مگر اينكه ظلم شان در آن راه مى يابد و فساد و سوء تدبيرشان، مردم را از خانه هاى خويش فرارى مى دهد، كار حكومت آنها بدانجا مى رسد كه مردم دو گروه مى شوند و هر دو گروه گريانند: گروهى براى دينشان و گروهى براى دنيايشان! و ...».

«نُصح» و خیرخواهی، نقطه مقابل «حسد» است؛ به اين معنى كه انسان نه تنها خواهان زوال نعمت از ديگران نيست؛ بلكه طالب بقاى نعمت و افزون شدن آن براى همه نيكان و پاكان است. به تعبيرى ديگر آنچه از خير و خوبى و سعادت معنوى و مادّى براى خويش مى‏ خواهد براى ديگران نيز بطلبد و اين يكى از فضايل معروف است كه در آيات و روايات به آن اشاره شده است، از آن جمله در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) آمده که فرمود: «بلندمقام ترین مردم در پیشگاه خداوند در قیامت کسی است که از همه بیشتر تلاش در خیر خواهی مردم کرده است».

از نظر پيامبر اكرم(ص)، بالاترين مقام در پيشگاه خدا در قيامت از آنِ كساني است كه بيش از همه براى خيرخواهى مردم گام بردارند. آنچه از روايت فهميده مي‌شود اين است كه خيرخواه مردم نه با حرف كه با عمل اقدام كند و خيرخواهيش را براي تمام انسان‌ها حتی غير مسلمان‌ها انجام دهد.

امام علي(ع) در ارتباط با پذیرش «نصیحت» از دشمن می فرماید: «گاه كسانى كه اهل اندرز نيستند اندرزى مى دهند و آن كس كه [اهل اندرز است و] از او نصيحت خواسته شده خيانت مى كند». بر اين اساس نبايد به سخنان دشمن بدبين بود؛ زیرا ممکن است سخن ناصحانه اى بگوید، همانند توصیه شیطان به حضرت نوح(ع) که خداوند خطاب به پیامبرش می فرماید سخن او را بپذیر؛ اما گاه دوستان خيرخواه از روى خطا و حسادت در نصيحت خود خيانت مى كنند، از این رو باید بر اساس حكم عقل و استفاده از قرائن به درستى يا نادرستى اندرزِ اندرزگويان پى برد.

از ديدگاه امام علي(ع)، ابزار پيشرفت پيامبر اكرم(ص) در عصر بعثت در چهار چيز خلاصه مي شد: 1. نصيحت و خيرخواهى. 2. اهل عمل بودنِ پيامبر(ص). 3. فرا خواندن به علم و دانش. 4. دعوت به مواعظ حسنه و خطابه هاى عاطفي.

امام حسین(ع) براى بيدار ساختن دشمن در روز عاشورا سعى مى كرد با هشدارهاى مكرّر دلباختگى در برابر زر و زينت دنيا را از دل ها بيرون كند، شايد در طريق صحيح گام بردارند و پيش از آن كه فرصت ها از دست برود به خود آيند ولى افسوس كه دشمنان چنان مست شهوات بودند كه اين گفتارهاى انسان ساز آنها را بيدار نكرد.

لقمان گرچه پيامبر نبود ولى دانشمندى بود كه قرآن بر علم و حكمت او صحّه گذارده. اولين نصيحتی كه قرآن از اين مرد حكيم نسبت به فرزندش نقل كرده، نصيحت پرهيز مطلق از هرگونه شرك است که ظلم بزرگی است. اين نشان مى دهد كه ريشه خودسازى مبارزه با شرك است و اینکه موجود بى ارزشى را همتاى خالق تمامى موجودات قرار دهند بزرگترین ظلمهاست، چه ظلمى از اين بدتر كه انسان آتشى برافروزد كه خرمن تمام اعمال صالح خويش را خاكستر كند؟