اصلاح 52 مطلب

نسخ آياتی از قرآن توسط آيات ديگر نشانه ای از بشری بودن آن!

در قرآن آياتی حکم آيات قبلی را نسخ و حکم متفاوت و جدیدی را بیان می کند؛ آیا این تناقض نیست؟! اگر قرآن وحی الهی است، چرا هر روز احکام آن تغيير می کند؟!

نسخ طبق تعریف اصطلاحی عبارت است از رفع قانون سابق ـ که هنگام تشریع بر حسب ظاهر اقتضای دوام داشت ـ به وسیله قانون بعدی، به صورتی که اجتماع آن دو با هم ممکن نباشد. در نسخ رأی جدیدی ایجاد نمی شود چون این مطلب بر خدا محال است. زیرا مستلزم تغییر رأی در اثر خطا یا نقص است و این هر دو از ذات خداوند منتفی است. نسخ تنها به ما خبر می دهد که زمان اعتبار حکم قبلی به آخر رسیده است. یعنی رأی و نظری تغییر نکرده است، زیرا که از اول بنا به این تغییر بوده است. ذات مقدس خداوند بر اساس علم بی پایان خود، از تغییر مصالح و مفاسد احکامی که تشریع کرده و به تبع آن از تغییر احکام آن موضوعات مطلع است و فقط آگاهی خود را در قالب وضع قوانین جدید و نسخ قوانین گذشته، به اطلاع بشر نیز می رساند. در صورتی نسخ، اختلاف و تناقض محسوب می شود که به معنای ابطال حکم سابق با تمام خصوصیّات آن باشد. در صورتی که نسخ به معنای پایان یافتن «زمان حکم» و نه «ابطال» آن است.

حل مشکلات، فلسفه انتظار؟!

چرا فلسفه انتظار ما به مشکلاتمان گره خورده است؟ آیا اگر مشکلی نداشته باشیم نباید منتظر امام زمان باشیم؟!

انتظار عامل تخدیر کننده ای نیست که موجب انفعال شیعه در برابر مشکلات و حواله دادن شان به آینده ای نامعلوم شود. برعکس، شیعیان همواره با استمداد از آموزه های قرآنی که سرنوشت بشر را در دستانش معرفی می کند به اصلاح مشکلات خود پرداخته اند. بر همین اساس ظهور را فقط به معنای فرصتی برای رفع مشکلات شان نمی دانند و شمایل آن را زمانه ای برای به فعلیت رسیدن همه جنبه های انسانی و آسمانی وجود انسان به عنوان خلیفه الله در زمین ترسیم می کنند. جنبه هایی که حتی در پیشرفته ترین کشورها هم به منصه ظهور نرسیده است و زاییده عشق آدمی به آگاهى، زيبايى و نيكى است. ظرفیت های به فعلیت نرسیده جامعه بشری برای ایستادن در بالاترین نقطه کمال این حوزه های سه گانه خود دلیل این است که باید روزی حکومتی عادلانه بر جهان حاکم شود که آنها را برآورده سازد.

هدف از قيام و تلاش «حضرت شعيب(ع)»

حضرت شعيب(علیه السلام) هدف از قيام و تلاش خود را چه چیزی بیان فرموده است؟

حضرت شعيب(ع) در بیان اهداف خود می گوید: «من براي اصلاح تا سر حد توانايی قيام مي کنم و توفيق من در اين امر جز به يارى خدا نيست». هدف شعیب اصلاح عقيده، اخلاق، عمل، و روابط اجتماعی بود. جالب اين كه شعيب(ع) هنگامى اين سخن را به قوم گمراه گفت كه آنها غرق فساد مالى و اخلاقى بودند. با این حال مى گفتند: «از تو كه آدم عاقلى هستى بعيد است بخواهى در برابر آزادى ما بايستی». آنها با اینکه او را انسانى فرزانه مى دانستند، اما همين كه براى اصلاح فساد عقيدتى و فساد مالى آنها قيام كرد، با او مخالفت کردند.

راه برقراری «صلح و آشتی» در جامعه

چگونه می توان بين افراد جامعه «صلح و آشتی» برقرار کرد؟

در برقراری صلح و اصلاح روابط بين مردم، علاوه بر روان شناسی و روان کاوی، بايد از نکاتی بهره برد: 1- باید ریشه های اختلاف را شناخت. 2- بايد از شتاب زدگی دوری کرد. 3- تحريك عواطف مذهبى و شخصيت دادن به طرفین کمک می کند تا انعطاف به خرج داده و گذشت نماید. 4- گاه لازم است اصلاح كننده، خودش نیز در این راه فداکاری کند، مثلا اموالى را خرج نماید. 5- مصلح بايد با پرهیز از جانبدارى، خود را علاقه مند به هر دو طرف نشان دهد. 6- در این راه صبر و حوصله به خرج دهد.

«فلسفه بعثت» در روايات اسلامی؟

«فلسفه بعثت» در روايات اسلامی چگونه تبیین شده است؟

در روايات اسلامی، پذيرش دعوت انبياء باعث پيروزى، سربلندى، آزادگى و حيات رضايت بخش در دنيا و آخرت معرفي شده است. تكميل و ترویج اخلاق حسنه نيز یکی از اهداف انبياء است. امام صادق(ع) در مورد فلسفه بعثت انبياء فرمود: «[پیامبران سفیران خداوند در میان انسانها هستند] و آنها را به آنچه مصالح و منافع شان در آن است و مايه بقاى آنها و ترك آن مايه فناى آنها مى شود رهنمون مى شوند». امام علی(ع) در نهج البلاغه بعثت پیامبر(ص) را برای آزادی انسانها از طوق بردگی و رهایی از اطاعت و عبادت مخلوقات معرفی می نمایند.

حرکت تاریخی امام حسین(ع) قیام اصلاح طلبانه یا سودای تشکیل حکومت؟

آیا امام حسین(ع) قیام کرد؟ اگر قیام کرده بود چرا فرزندانش را با خود برد؟! و اگر قصد قیام داشت، چرا به اندازه کافی آذوقه به همراه نبرد؟! ایشان تنها از سوی عده ای دعوت به تشکیل حکومت شده بود و به این نیت سفر کرد!

انحرافات تدریجی پیش آمده در جامعه اسلامی سبب قیام امام حسین(ع) علیه آنها شد. این حقیقت، در سخنان آن حضرت که هدف حرکت اصلاح طلبانه خود را امر به معروف و نهی از منکر و احیای سنت رسول خدا(ص) و امام علی(ع) معرفی می کند به راحتی قابل مشاهده است. ایشان اگرچه خود را برای حکومت محق تر از هر کس می دانستند و این موضوع را بارها هنگام توضیح دلایل شان برای سرباز زدن از بیعت با یزید، صریحا اعلام کردند، اما سخنان مرگ آگانه شان در کنار عدم انصراف از ادامه مسیر کوفه هنگام رسیدن خبر خیانت کوفیان، بهترین گواه بر این حقیقت است که هدف والای حضرت اباعبدالله نه سودای قدرت و حکومت، بلکه قیام برای اصلاح جامعه اسلامی بود.
بله در این مسیر اگر امور به گونه ای جریان می یافت که حضرت می توانست با رهبری یک حکومت متمرکز در کوفه، به اهداف اصلاح گرانه شان جامه عمل بپوشانند، حتما از چنین امری استقبال می کرد، اما از آنجایی که افق نگاه حضرت بسیار بلند و هدف گذاری های شان سطح بندی های مختلفی داشت، با محقق نشدن آن هدف نیز ایشان به گونه ای دیگر به هدف اصلاح گرانه شان رسیدند یعنی با تقدیم خون خود و اصحاب با وفای شان و رسوا ساختن بنی امیه.
درباره چرایی همراه ساختن خانواده نیز باید گفت که این رفتار علاوه بر حکمتی که در رسواسازی حکومت اموی به وسیله سخنرانی های حضرت زینب و سایر افراد کاروان اسیران داشت، امری مرسوم در بین اعراب آن زمان بوده است، آن چنان که می بینیم که حتی پیامبر(ص) نیز در جنگ های شان، همسران شان را همراه با خود می بردند.

عزاداری عاملی برای تخدیر اجتماعی و مانع عمل گرایی انقلابی!

گریه عامل فروکش کردن خشم انقلابی نسبت به دشمنان حق است و عقده‌های متراکم جبهه حق را تخلیه می‌کند؛ آیا جامعه ای که با عزاداری همه احساسات خود را تخلیه می کند، می تواند اهل اقدام و عمل باشد؟!

اولا: استمرار حیات شیعه حول عزاداری امام حسین(ع) در دوران سخت و پرتقیه خلفای اموی و عباسی خلاف این فرض را ثابت می کند.
ثانیا: هر اقدام انقلابی متوقف بر تزکیه و آموزش آحاد جامعه و گرد آمدن حول موضوع و «هدفی واحد» است که این مهم نیز در مجالس عزاداری امام حسین انجام می گیرد.
ثالثا: خاستگاه همه انقلابها، توفیقات و اقدامات اصلاح گرانه شیعه در نیم قرن اخیر، «مجالس عزادرای» امام حسین(ع) بوده اند.

«اصلاح» اصلی ترین سیاست امام علی(ع)

چرا امام علی(عليه السلام) در ابتدای خلافت اصلی ترين سياست خود را بر اصلاح امور جامعه قرار داد و چه اقداماتی در اين راستا انجام گرفت؟

امام به سبب پایبندی به دین و سنت، به فكر اصلاح جامعه بود. امام اساساً توسط قاتلين خلیفه پیشین بر سر كار آمد تا به زعم آنها خرابی ها را اصلاح كند. امام در مقابله با دنیاگرایی، عُمّال خویش را از نشستن سر سفره های رنگین نهی ‌کرد و در برابر سیاست عدم کتابت حدیث اقدام عملی نمود. در واقع امام تبیین دین را در رأس اقدامات اصلاحی خود قرار داده و کوشید تا با طرح سنت پیامبر(ص) و احیای اصول و فروع فراموش شده دین، جامعه را به سمت اصلاح هدایت کند.

گرفتاری ها، نتیجه گناهان یا امتحان الهی؟

بلا و رنج و گرفتاری های ما نتايج گناهان ما می باشد يا امتحانی الهی است؟

مطابق آیات و روایات و بررسی های به عمل آمده، گرفتاری های مختلفی كه در دنیا به سراغ انسان‌ها می آید، حکمت های گوناگونی دارند كه برخی از آنها عبارتند از: آزمایش و امتحان الهی، کفّاره و تطهیر گناهان، و برخی از آنها نیز ثمره بی تدبیری و سهل انگاری های انسان در زندگی است.

فرق بين «صدقه» و «معروف»

با توجه به آيه 114 سوره «نساء» چه فرقی ميان «صدقه» و «معروف» وجود دارد؟

در فرق بين «صدقه» و «معروف» نوشته اند: صدقه به معنی کمک های مستحبی بلاعوض و معروف به معني قرض الحسنه مي باشد. و بعضى براى معروف مفهوم عامى قائل شده اند كه شامل تمام كارهاى نيك مى شود، بنابراین معروف تمام صدقات را در بر می گیرد. پيامبر(ص) ما فرمايند: «يکي از بهترين صدقاتی که خدا و پيامبرش آن را دوست دارند، اصلاح در بين مردم است هنگامى كه نسبت به يك ديگر بدبين شوند، و نزديك ساختن آنها به يك ديگر، هنگامى كه دور شوند».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصادق عليه السلام :

«من انشد في الحسين عليه السلام بيتا من شعر فبکي و ابکي عشرة فله و لهم الجنة‏»

هر کس در رثاي حسين عليه السلام يک بيت از قصيده‏اي بخواند و بگريد و ده نفر را بگرياند پاداش آنان بهشت است.

بحارالانوار، ج 44، ص 288