بعد از نوشتن توافق نامه، مالک اشتر خطاب به نویسندگان آن گفت: ما براى جنگيدن با این گروه متجاوز حجّت داریم و به گمراهىِ آنها يقين داشتیم. اگر شما بر ستم ورزى اتّفاق نمى يافتيد، پيروزى در چنگ ما بود. امام علی(ع) هم در مخالفت با این توافق می فرماید: من به آن خشنود نبودم و دوست نمى داشتم كه شما به آن خشنود شويد.
محمد خضری جنگ علی(ع) با معاویه را نبردی بدون منشأ و انگیزه دینی و نبردی نه برای رفع ستم و بی عدالتی، بلکه به جهت اغراص شخصی می داند. در پاسخ باید گفت: وقتی پیامبر(ع) به یاری علی در نبردش علیه قاسطین دستور داده و به حقانیت او صحه گذاشته و دشمنان او را گروه ستمگر می نامد، آیا انگیزه دیگری برای یاری او نیاز است؟ کدام انگیزه دینى براى یاران او مهم تر از این است که او را شایسته خلافت مى دانند و می بینند عده ای متجاوز علیه او به عنوان امام زمانشان خروج کرده اند؟
در آيات 25 و 26 سوره ق، شش وصف دوزخيان آمده، که پنج وصف از آنها علت و معلول يکديگرند، و ششمي ريشه همه آنهاست.«اصرار در کفر» منتهى به «عناد» مى شود، شخص معاند اصرار بر «منع خيرات» دارد و طبعاً «متجاوز» به حقوق ديگران و حدود الهى است و افراد متجاوز اصرار دارند با القاء شک و ترديد از ديگران«سلب ایمان» کنند. با کمی دقت روشن مى شود که «شرک» به خدا عامل همه اين بدبختى هاست.
«طاغوت» صيغه مبالغه از مادّه «طغيان» است؛ و مى دانيم طغيان به معناى هرگونه تجاوز از حدّ است. لذا واژه «طاغوت» به هر موجود سركش و متجاوزى گفته مى شود. مانند: شيطان، ساحران، جبّاران، حاكمان ظالم، و حتى به مسيرهايى كه به غير حقّ منتهى مى گردد طاغوت گفته مى شود. اين واژه هم به معناى فرد، و هم به معناى جمع مى آيد.
قال الباقر عليه السّلام :
ما مِنْ رَجُلٍ ذکَرَنا اَوْ ذُکِرْنا عِنْدَهُ يَخْرُجُ مِنْ عَيْنَيْهِ ماءٌ ولَوْ مِثْلَ جَناحِ الْبَعوضَةِ اِلاّ بَنَى اللّهُ لَهُ بَيْتاً فى الْجَنَّةِ وَ جَعَلَ ذلِکَ الدَّمْعَ حِجاباً بَيْنَهُ وَ بَيْنَ النّارِ.
الغدير، ج 2، ص 202