امام مجتبي(ع) درباره جايگاه امامت و خلافت بر این نظر بودند که مقام امامت ارثي نيست كه مانند امور دنيايي هر فرزندي از پدرش ارث ببرد؛ بلكه موهبتي است الهي. تبيين اين مسئله باعث شد تا افرادي مثل محمد حنفيه دست از نزاع بر دارند. امام رضا(ع) نيز در تبيين مقام امامت، مي ‏فرمايند: امام مانند ستاره ‏اي است كه در آسمان است و آن طور كه دست كسي به ستاره آسمان نمي رسد، عقل هيچ كس هم به مقام امام نمي رسد.

امام حسین(ع) جملاتی خطاب به برخی از افراد فرموده اند که می توان از آنها برداشت کرد که بیعتشان را از آن ها برداشته است. مثلا به محمد حنفیه فرمود، که ماندنش در مدینه ایرادی ندارد یا به عبدالله بن عباس گفت در پناه خدا به مدینه برود یا به عبدالله بن عمر گفت که اگر ماندن با حضرت برایش دشوار می باشد، مرخص است. همچنین امام(ع) عصر تاسوعا در جمع اصحابش پس از تجلیل از آنها، بیعتشان را از یاران برداشتند و به آنها اجازه دادند از تاریکی شب استفاده کنند و جان سالم از مهلکه کربلا به در ببرند.

محمد حنفیه با اشاره به بی وفایی کوفیان از حضرت سیدالشهداء(ع) خواست که در مکه بماند اما امام(ع) که از دریدگی و جسارت یزیدیان مطلع بود و می دانست آنها برای از میان برداشتن امام، حتی إبایی از ریختن خون آن حضرت در مکه و شکستن قداست حرم امن الهی ندارند، با این پیشنهاد محمد حنفیه مخالفت کرد و از مکه به سوی کوفه رهسپار شد.

امام حسین(ع) در پاسخ برادرش محمد حنفیه و نیز در پاسخ نامه پسرعمویش عبدالله بن جعفر که با یادآوری بی وفایی مردم کوفه، از وی خواسته بودند به آنجا نرود، می فرماید: که رفتن به کوفه، کشته شدن و اسیر گشتن خانواده اش و دیگر حوادث مصیبت بار، خواسته خداوند است. آری، خداوند می خواست بدین وسیله چهره ننگین ظالمان بنی امیه را رسوا و برای همیشه تاریخ اسوه ای از آزادگی و مبارزه با ستم ترسیم کند.