خداوند نسبت به «اصحاب كهف» مراقبت هاي ويژه اي انجام داده كه عبارتند از: 1. تابيدن آفتاب طوري بود كه فقط دهانه غار را مى گرفت و شعاع آن به داخل غار نمى افتاد، تا باعث پوسيدن بدنها و لباسهايشان نشود. 2. گرچه دهانه غار تنگ بود امّا فضاى داخل آن وسيع و بزرگ بود، و محلّ كافى و هواى لازم براى هفت نفر وجود داشت. 3. نوع خوابيدن آنها و حالت چشمها و صورت اصحاب كهف باعث شده بود كه هيچ انسان و حيوان و جانداري جرأت نزديك شدن به آنها را نداشته باشد؛ چون دچار رعب و وحشت شديدي مي شد.

شرح های متعددی برای «دعای ندبه» نوشته شده است كه «شرح دعاى ندبه» از صدر الدين محمد حسنى مدرس يزدى، «عقد الجمان لندبة صاحب الزمان» از ميرزا عبدالرحيم تبريزى، «وسيلة القربة فى شرح دعاء الندبة» از شيخ على خوئى، «شرح دعاى ندبه» از ملا حسن تربتى سبزوارى، «كشف الكربة» از محدث ارموى، «فروغ الولاية» از آيت الله صافى گلپایگانی و «شرح و ترجمه دعاى ندبه» از محب الاسلام و ... از آن جمله اند.

درباره این كه «دعاي ندبه» از كداميك از امامان(ع) صادر شده دو احتمال وجود دارد: 1. از جانب امام صادق(ع) صادر شده، همانطور که مرحوم «مجلسی» بيان كرده. 2. از طرف امام زمان(عج) باشد و «بزوفرى» از پدرش و او هم كه به وسيله نواب اربعه با امام زمان(عج) در ارتباط بوده نقل کرده است.

به چند جهت «دعای ندبه» منتسب به علماي شیعه نيست: 1- «بزوفرى» در ادامه روايت این دعا آورده است: «و يستحب أن يدعى به فى الاعياد الاربعة»؛ در حالی که حکم کردن هر کاری به وجوب، استحباب و ... اختصاص به معصومین(ع) دارد. 2- تعيين زمان قرائت اين دعا (اعياد اربعه) خود دليل بر صدور آن از جانب معصوم(ع) است. 3- روش علما اين بوده كه وقتي دعا يا زيارتى را از جانب خود انشاء مى كردند، متذكر مى شدند تا بر مردم مشتبه نگردد. 4- اگر جمله «انه الدعاء لصاحب الامر» انشاء از جانب امام زمان(عج) باشد مى توان آن را از توقيعات حضرت مهدي(عج) به «بزوفرى» دانست و... .

امام زمان(عج) در عصر غيبت كبری مكان خاصى ندارد و در جاهايي مانند «كوه رضوى»، «ذى طوى» و «سرداب مقدس» زندگي نمي كند. با اين وجود، علت ذكر نام كوه «رضوی» و «ذی طوی» در دعاي ندبه به جهت تقدس و تبرك اين دو مكان است و ثابت شده كه حضرت مهدي(عج) در اين دو مكان زياد تردد داشته است و شايد مقصود از «ذى طوى»، مكه مكرمه و «رضوى»، مدينه منوره باشد.

در جواب این اشکال بايد گفت: تصريح نشدن به اسامى و عدد دوازده امام در این دعا از قوت متن و تعالی مفاهیم آن نمى كاهد؛ چون گرچه تصريح به نام هر يك از امامان معصوم(عليهم السلام) نشده است؛ ولى به طور كلى و اجمالى به مصائبى كه آنها در راه هدايت خلق متحمل شده اند اشاره شده است.

سند اين دعا در سه کتاب معتبر مزار کبير، مزار قديم و مصباح الزّائر سيد بن طاووس، آن هم از روايان ثقه و قابل اعتماد آمده است، گذشته از اين، فقهاى اسلام طبق«قاعده تسامح در ادّله سنن» هيچ گاه به سند مستحبّات و دعاها ايراد نمى گرفتند و به همين اندازه که دعایی در کتابى مشهور نقل شده و مضمون صحيحى داشت قناعت مى کردند.

«محمد بن ابی قرّه» از جمله راويان «دعای ندبه» است كه صاحب كتاب و مورد اعتماد است. «نجاشى» درباره وى مى گويد: «... او ثقه بوده و روايات فراوانى شنيده و كتاب هاى بسيارى تأليف كرده است. وى كسى بود كه كتاب ها را ورق به ورق براى اصحاب اماميه مى خواند و همواره در مجالس با ما بود». از آنجا كه نجاشى اجازه نقل كتاب هاى ابن ابى قره را از وى داشته است، لذا مى توان او را از مشايخ اجازه مرحوم نجاشى دانست.

اشکال می کنند که راوي اين دعا كه «محمد بن جعفر مشهدى» است و آن را از «محمد بن ابى قرّه» نقل كرده معاصر او نبوده است؛ اما این اشکال را مى توان اين گونه توجيه كرد: 1- شيخ مشهدى کهنسال بوده و محمد بن ابى قره را درك كرده است. 2- اگر چه روایت مرسل است ولى ابن مشهدى به نقل شدن روایت از محمد بن ابى قره يقين داشته است. 3- ابن مشهدى دعا را از كتاب «المزار» ابن ابى قره نقل كرده است؛ زيرا مطابق نقل «صاحب رياض» ابن ابى قرّه كتابى به نام «المزار» داشته است.

«ابن بزوفری» به عنوان راوي «دعاي ندبه» از شاگردان «احمد بن ادريس» و جزء مشايخ «شيخ مفيد» بوده است؛ گرچه در كتب رجال توثيق نشده؛ ولى چون از مشايخ روايى شيخ مفيد بوده و ایشان بارها براى وى رضا و رحمت خداوند را طلب كرده، مى توان گفت: قواعد توثيق عام شامل حال وى مى گردد.