تلاش های حكومت عباسی در سامرا و بغداد برای کنترل زندگی امام حسن عسکری(ع) و جستجوی شدید سلطان وقت و کوشش بی امان برای یافتن آخرین حجّت خدا، ولادت آن حضرت را بر همگان مخفی ساخت. در روایات امامان(ع) به ولادت اسرارآمیز آن حضرت اشاره شده و حتی این مطلب یکی از دلایل شناخت وی تعیین شده بود. تلاش بی وقفه بنی عباس برای یافتن فرزندی از امام یازدهم، در بیشتر منابع تاریخی گزارش شده است.
روح انسان نیز مثل جسمش دچار بيمارى مى شود کما اینکه قرآن منافقان را بیمار دل می داند. در مقابل در آیات و روایات، «قرآن» شفاء و رحمت برای مؤمنان معرفی شده است و حتی در برخی موارد شفاء برای جسم هم می باشد. امام علی(ع) در معرفي پیامبر(ص) می فرمايد: «طبیب سیاری که برای هر دردی مرهمی و داغی آماده کرده است؛ ولی برخی از بیماردلان که مثل چهار پایان نادان و مانند سنگ سخت می باشند از داروی او بهره نمی برند».
امام هادي(ع) در سامراء ظاهراً آزاد بود ولى موقعيت محل طورى بود كه امام همواره تحت نظر بود و رفت و آمدها و ملاقاتهاى حضرت توسط مأموران خليفه كنترل مى گرديد. متوكل هر چند وقت يك بار دستور مى داد خانه امام به دقت مورد بازرسى قرار گيرد. او مدتى حضرت را زندانى کرد و در آخرين روزهاى عمرش هم دستور داد امام را به قتل برسانند، ولى خودش دو روز بعد به درک واصل شد.
علماى اهل سنت در کتابهاى خود با عبارات مختلفى به شهادت امام حسن(ع) اشاره نموده اند؛ از جمله: حاکم نیشابورى نقل کرده: «حسن بن على چندین بار سم داده شد، ولى با آن ها مقابله کرد و از آن ها رهایى یافت تا آن که در مرتبه آخر که به توسط آن از دنیا رحلت نمود سمّى بود که به جگرش اصابت نمود». هم چنین ابن عساکر از ابى حازم نقل کرده: «هنگام رحلت حسن(ع)، حضرت به برادرش حسین(ع) فرمود: «مرا کنار قبر پیامبر(ص) دفن کنید و مواظب باشید که به خاطر من خونى ریخته نشود، و لذا مرا کنار مقابر مسلمانان دفن کنید».
عَن الرّضا عليه السّلام :
يا دِعبِلُ! اِرْثِ الحُسَيْنَ عليه السّلام فَاَنْتَ ناصِرُنا وَ مادِحُنا ما دُمْتَ حَيّاً فَلا تُقصِرْ عَنْ نَصْرِنا مَا اسْتَطَعْتَ.
اى دعبل ! براى حسين بن على عليه السّلام مرثيه بگو، تو تا زنده اى ، ياور و ستايشگر مايى ، پى تا مى توانى ، از يارى ما کوتاهى مکن .
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 567