رکوع 22 مطلب

منافات آیه «فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَدا»، با توسل و طلب شفاعت از غیر خدا!

با توجه به برخی آیات مثل آيـه ۸۸ سوره قصص که می فرماید: «وَ لا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَر»؛ (هيچ معبود ديگري را با خدا مخوان)، آیا توسل و شفاعت با توحيد سازگار است؟!

اولًا: در قرآن مجيد لفظ دعوت در مواردى بكار رفته است كه هرگز نمى ‏توان گفت مقصود از آن عبادت است؛ مانند آیه 5 سوره نوح که می فرماید: «قالَ رَبِّ انّى دَعَوْتُ قَوْمي لَيْلًا وَنَهاراً»؛ آيا مى‏ توان گفت مقصود حضرت نوح اين است كه من قوم خود را شب و روز عبادت كردم؟!  در اين آيه و ده ها آيه ديگر، لفظ دعوت در معناى غير عبادت و پرستش بكار رفته است، از اين جهت نمى ‏توان گفت دعوت و عبادت مترادف يكديگرند و اگر كسى از پيامبر يا مرد صالحى استمداد كرد و آنان را خواند در اين صورت آنها را عبادت كرده است؛ زيرا دعوت و ندا اعم از پرستش است.

ثانیا: مقصود از دعائی که در این آيات از آن نهی شده است، مطلقِ خواندن نيست، بلكه دعوت خاصى است كه مى‏ تواند با لفظ پرستش مرادف باشد؛ زيرا مجموع اين آيات درباره بت پرستانى وارد شده است كه بت‏هاى خود را خدايان كوچكى مى‏ پنداشتند كه برخى از شؤون الهى به آنها سپرده شده و در كار خود نوعى استقلال دارند؛ ناگفته پيداست كه خضوع و تذلّل يا هر نوع گفتار و رفتار در برابر موجودى به عنوان خداى بزرگ و يا خداى كوچك از اين نظر كه او اللَّه و رب‏ و مالك امور شفاعت‏ و مغفرت‏ است، عبادت و پرستش خواهد بود و از نظر قرآن ممنوع است.

احتجاج های امام علی(ع) بر خلافت بلافصل خود بعد از رسول خدا(ص)؟

آیا امیرالمؤمنین(ع) بر خلافت بلافصل خود بعد از رسول خدا(ص) احتجاج کرده است؟

حضرت علی(ع) در موارد متعددی راجع به موضوع امامت شان صراحتا بیاناتی را فرموده اند. بخشی از صریح ترین این بیانات، احتجاجات آن حضرت به آیه 55 سوره مائده است. ایشان بارها با استدلال به این آیه از شایستگی خود در امامت معنوی و زعامت سیاسی جامعه سخن گفتند؛ مواردی مانند: در گفت وگویی با خلیفه اول، در شورای شش نفره بعد از مرگ خلیفه دوم و در مجلسی که در زمان خلیفه سوم با حضور چهره های شاخص منعقد شده بود، که حتی در مورد اخیر صراحتا به واقعه غدیر نیز اشاره کرده اند.

از آن گذشته ایشان در یکی از مهم ترین خطبه های خود که به خطبه «شقشقیه» نیز شناخته می شود صریحا حقانیت خود در خلافت و غصب این حق توسط دیگران صحبت می کنند و می فرمایند که فلان شخص جامۀ خلافت را بر تن کرد در حالى که مى دانست جایگاه من در حکومت اسلامى چون محور سنگ هاى آسیاب است او مى دانست که سیل علوم از دامن کوهسار من جارى است و مرغان دور پرواز اندیشه ها به بلنداى ارزش من نتوانند پرواز کرد.

اختصاص شأن نزول آيه «ولايت» به علي(ع) با وجود آمدن ضمائر جمع در آيه!

اگر آيه «ولايت» در شأن امام علي(ع) نازل شده است پس چرا موصول ها و ضمائر آن جمع است؟

شأن نزولهای این آيه تنها مربوط به علي(ع) است. تاريخ اسلام هم گواهي مي دهد كه صدقه دادن به سائل در حال ركوع، تنها كار يك نفر بوده و تعبير به صيغه جمع براى احترام و تعظيم مقام آن فرد است. در قرآن مكرر از مفرد به لفظ جمع تعبير شده است مانند داستان مباهله که مراد از كلمه «نسائنا» و «انفسنا» كه به صورت جمع آمده‌اند، فاطمه زهرا(س) و علي(ع) است و یا مراد از «انفاق كنندگان در شب و روز» در آيه 274 سوره بقره تنها علي(ع) است. همچنین در چندين مورد خداوند در قرآن، خود را با ضمير جمع خوانده است.

چگونگي داشتن «حضور قلب» در نماز

چگونه مي توان در نماز «حضور قلب» داشت؟

برای تحصیل «حضور قلب» چند اصل لازم است 1- نماز و عشق به خدا از همه چيز براى ما بهتر باشد. 2- بداند که دنیا حقیر است و مانع حضور قلب می شود. 3- حل مشکلات تنها به قدرت خداست. 4- با فلسفه رکوع و سجود و محتوای نماز آشنا شود. 5- قبل از نماز به عظمت خدا و ضعف خویش فکر کند. 6- از گناه دوری کند. 7- از عوامل بیرونی و یا درونی حواس پرتی بپرهیزد.

ثواب «نماز شب» در کلام امام علي(ع)

امام علی(ع) چه ثوابی برای قیام و نماز شب بیان نموده است؟

امام صادق(ع) از امام علي(ع) روايت كرده كسي كه شب را به قيام و نماز بگذراند بسته به مدت بيداري در شب ثواب هايي مي برد. ‌اگر يك دهم شب را به عبادت بپردازد، معادل آنچه در شب رشد مى كند حسنه دريافت مي كند تا مي رسد به آنجا كه اگر تمام شب را به تلاوت قرآن و ركوع و سجود و ذكر مشغول باشد، خارج مي شود از گناهان مثل روزي كه از مادر متولد شده و ثواب هاي ديگري كه در تصور انسان نمي گنجد به او عطا مي كنند.

اختصاص داشتن «ولایت» به خداوند از ديدگاه قرآن

آیا از ديدگاه قرآن، «ولایت» تنها مختص و متعلق به خداوند است؟

از جمع بين آياتی که ولایت را منحصر به خداوند می دانند و آياتی که دیگران را همراه با خداوند دارای ولایت می دانند استفاده مى شود كه «ولايت» در اصل براى خداوند متعال است و ديگران به جهت قرب به خدا و با اذن او از اين مقام بهره مند مى شوند.

شبهه ابن تیمه در فرق بین وِلایت با وَلایت

آیا همانطور که ابن تیمیه مى گوید بین وِلایت با وَلایت فرق است؟

اولا: برخی از لغت شناسان تفاوتی در معنای ولایت چه با فتح واو و چه با کسر آن نمی نهند. ثانیا: متبادر به ذهن از واژه ولی همان معنای سرپرستی است. ثالثا: روایاتی که شان نزول آنرا درباره امیرالمومنین می دانند تعلق گرفتن آن را به عموم مسلمین رد می کند. رابعا: می تواند ولایت به معنای سرپرستی باشد نه لزوما نصرت و یاری. خامسا: حصر در آیه بخوبى نشان مى دهد که ولایت به معناى دوستى نیست زیرا دوستى مؤمنان منحصر به مؤمنانى که در حال رکوع زکات مى دهند نیست.

شبهه عاطفه بودن «واو» در جمله «و هم راکعون»

نظر علماى اهل سنت در مورد جمله «و هم راکعون» در آیه ولایت چیست؟

اینکه رکوع به معنای نماز خواندن باشد، با توجه به اینکه درهمین آیه صحبت از اقامه نماز می رود باطل است؛ زیرا تکرار بدون دلیل آن نیازمند دلیل است. احتمال مراد معنای خضوع از رکوع نیز باطل است؛ زیرا خضوع معنای مجازی رکوع است و نیاز به قرینه دارد که در اینجا مفقود است. پس با این اوصاف مشخص شد که مراد از رکوع همان رکوع در نماز است و جمله «وهم راکعون» جمله حالیه.

حق ولایت از منظر قرآن

از منظر قرآن کریم حق ولایت براى چه کسانى ثابت است؟

خداوند سبحان در قرآن کریم براى خودش در آیه: «اَلله ولیّ الّذین آمنوا» و برای پیامبر(ص) در آیه: « النّبیّ أَولى بالمؤمنین من أَنفسهم» و برای حضرت علی(ع) در آیه: «إنّما ولیّکم الله ورسوله والّذین آمنوا الّذین یقیمون الصّلاة ویؤتون الزّکاة وهم راکعون» و برای اهل بیت(ع) در آیه: «أَطیعوا الله وأَطیعوا الرّسول وأُولی الاَْمْرِ مِنْکُمْ»، حقّ ولایت قرار داده است.

گفتن «آمین» پس از حمد

آیا گفتن «آمین» پس از حمد جائز است؟

فقهای شیعه گفتن «آمین» پس از قرائت فاتحه را حرام و مبطل نماز دانسته اند. برخلاف مذاهب دیگر که آن را سنت مى پندارند. شیخ طوسى در «خلاف» می گوید: «گفتن آمین، نماز را باطل مى کند، چه آهسته باشد چه بلند». بر اساس روایات گفتن آمین نه جزء نماز است و نه امرى مستحب. عایشه در مورد وصف نمازپیامبر(ص) می گوید: «رسول خدا(ص) نمازرا با تکبیرو قرایت سوره حمد آغاز مى کرد و هنگام رکوع، سر خود را جلو مى آورد». در سایر روایات هم که به توصیف نماز پیامبر(ص) پرداخته، هیچ اشاره اى به گفتن آمین ندارد.
 

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللهِ(صلى الله عليه وآله):

لَيْسَ لِلْحِجَّةِ المَبْرُورَةِ ثَوابٌ اِلاّ الجَنَّة

حجّ مقبول پاداشى جز بهشت ندارد.

سنن ترمذى: 3/175/8190