مومنان در مصیبت و ناراحتی، دیگران را شماتت نمی کنند و از مصیبتشان خوشحال نمی شوند؛ بلكه اگر راهى براى تسلّى او باشد، او را تسلى مى دهند و خدا را شکر می کنند که دچار آن مصیبت نشده اند؛ زیرا می دانند شاید این مصیبت روزی به سراغ آنها بیاید و بعد مورد شماتت مردم قرار بگیرند. امام صادق(ع) مى فرمايند: «كسى كه از مصيبتى كه به برادرش وارد شده خشنود شود، از دنيا بيرون نمى رود تا اينكه به همان مصيبت گرفتار شود و آزمايش گردد».

امام علي(ع) مي فرمايد: «پرهيزگاران از اعمال كم خود خشنود نيستند و اعمال فراوان خود را زياد نمى بينند». تمام عبادات انسان در مقابل یک نعمت الهی مثل زبان یا چشم و یا لب بسیار ناچیز است. امام سجاد(ع) مى فرمايد: «ارزش اعمال ما در برابر نعمت هاى تو چيست؟ چگونه زياد تلقّى كنيم اعمالى را كه به وسيله آن با كرم تو مقابله مى كنيم؟» در روايتى از پیامبر(ص) آمده است : «احدى از شما بوسيله عملش نجات پيدا نمى كند، گفتند: حتى شما يا رسول الله؟ فرمود: آرى و من نيز، مگر اين كه خداوند مرا در رحمت و فضل خود بگيرد».

سوره «الضحی» بعد از دو سوگند، به پیامبر(ص) بشارت یاری مى دهد و به او نوید مى دهد: خداوند آن قدر به او عطا مى کند، که خشنود شود؛ سپس گذشته پیامبر(ص) را در نظر او مجسم مى سازد، که خداوند چگونه او را همیشه در سخت ترین لحظات یاری کرده؛ لذا در پایان به مهربانی با یتیمان و مستمندان سفارش می کند.

بعد از نوشتن توافق نامه، مالک اشتر خطاب به نویسندگان آن گفت: ما براى جنگيدن با این گروه متجاوز حجّت داریم و به گمراهىِ آنها يقين داشتیم. اگر شما بر ستم ورزى اتّفاق نمى يافتيد، پيروزى در چنگ ما بود. امام علی(ع) هم در مخالفت با این توافق می فرماید: من به آن خشنود نبودم و دوست نمى داشتم كه شما به آن خشنود شويد.

در روایات اهل بیت(ع) تقوی به معانی مختلفی استعمال شده است؛ از جمله به معنای «پرهیز از گناه» و «مالک شدن انسان بر شهوات» و «سوار بودن بر اعمال و رفتار خود» و «انجام کاری که موجب خجالت کشیدن نباشد» و «یاد گیری مسائل و عمل به آن» و «بودن درجایی که خدا امر کرده و نبودن از جایی که خدا نهی کرده» و ... می باشد.